TCMB'nin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 58'e yükseldi
TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan yılın 3 enflasyon raporu toplantısında konuştu. Erkan, bir önceki rapor döneminde yüzde 22,3 olan yıl sonu enflasyon tahmininin yüzde 58'e yükseltildiğini açıkladı. Erkan, 2024 yıl sonunda enflasyonun yüzde 33 seviyesinde tahmin edildiğini söyledi. Erkan, 2025 yıl sonunda ise enflasyonun yüzde 15 olarak gerçekleşeceği tahmin edildiğini belirtti.
Yıl sonu gıda enflasyonu ise yüzde 61,5'e yükseltilirken, bu oran önceki rapor döneminde yüzde 27,9 olarak öngörülmüştü. Gıda enflasyonuna ilişkin 2024 tahmini ise yüzde 35 olurken, bir önceki enflasyon raporunda bu tahmin yüzde 11,5'ti.
Erkan, enflasyonun kısa vadede yükseleceğini belirterek, alınan faiz artış ve parasal sıkılaşma kararlarıyla dezenflasyonist sürecin 2024 yılında hissedilmeye başlayacağını belirtti.
Enflasyonun zirve noktasından yüzde 38,2'ye gerilediğine dikkati çeken Erkan, bu düşüşte döviz kurlarındaki istikrarlı seyrin ve küresel piyasalarda gerileyen emtia fiyatlarının rol oynadığını söyledi. "Faiz artırımlarını miktarsal ve seçici kredi sıkılaştırmasıyla güçlendirerek enflasyonun ana eğilimini düşürmeyi ve beklentileri çıpalamayı düşünüyoruz" diyen Erkan, mevduat faizlerinin enflasyon beklentilerine yakınsadığını ifade etti.
Toplantının soru cevap kısmında gazetecilerin sorularını alan Erkan, KKM yükünün Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan Merkez Bankası'na devrine ilişkin olarak "Zaten Hazine'nin bütçesinde bu şekilde oynaklıkların olmaması lazım. Bütçenin öngörülebilir olması için bunun olmaması lazım. Dolayısıyla bizim Merkez Bankası tarafından hem dolar ve TL'nin yönetilmesi operasyonel açısından daha uygundur" dedi. Göreve geldikten sonra ilk iki toplantıda toplamda 900 baz puanlık artışla faizin yüzde 17,5'e yükseltilmesinin piyasada yetersiz görülmesine ilişkin olarak da Erkan "Faiz artırımının yeterli ya da yetersiz olarak nitelendirilmesi bu bütünsel adımların etkisi incelendikten sonra değerlendirilmeli. Bir anda normalleştik deseydik etkileri görmeden, yanlış yaklaşım olurdu" yanıtını verdi.
"Faiz sebep, enflasyon sonuç" sorusunu yanıtsız bıraktı
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Faiz sebep, enflasyon sonuç" teorisine ilişkin bir soru üzerine ise Erkan, soruyu "siyasi" olarak niteleyerek "Merkez Bankası Başkanı olarak benden hiçbir zaman siyasi bir yanıt alamayacaksınız" dedi. Erkan, ayrıca geçmiş dönemle ilgili konuşmanın "haddine" olmadığını belirtirken, "Merkez Bankası bağımsız mı?" sorusuna da "Merkez Bankası tamamen bağımsız bir kurumdur" yanıtını verdi.
"Sıkılaşmanın etkilerini 2024'te hissetmeye başlayacağız"
Erkan'ın açıklamaları şöyle:
"Enflasyonu düşürmek için parasal sıkılaştırma dönemine başladık, gerektiği zaman, gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendireceğiz. Enflasyon kısa vadede geçici bir yükseliş gösterecektir. Faiz artırım kararlarımız miktarsal ve seçici kredi kararlarımızın birikimli olumlu etkilerinin bir kısmını 2023 sonunda, özellikle enflasyonun ana eğiliminde 2024 yılının ikinci çeyreğinde hissetmeye başlayacağız.
Kalıcı olarak gerileyen enflasyona yatırımlar ve nitelikli büyüme eşlik edecektir. Enflasyon ekimdeki yüzde 85,2'lik zirvesinden yüzde 38,2'ye geriledi. Enflasyonun gerilemesinde döviz kurundaki istikrar ve küresel emtia fiyatlarındaki düşüş etkili olmuştur. Enflasyonun ana eğilimine dair bir dizi göstergeyi takip etmekteyiz. Enflasyon eğilimi güçlü seyretmektedir. Bu gelişmedeki ana sebepler kur gelişmeleri ve yurt içinde seyreden güçlü taleptir.
"Mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak bir seviyede bulunmasını önemsiyoruz"
Faiz artırımı, miktarsal sıkılaştırma döviz kuru istikrarını destekleyecektir. Ücret artışları ilerleyen dönemlerde enflasyona yansıyacaktır. Haziran ayında güçlü bir parasal sıkılaştırma sürecini başlattık, bu süreç kademeli olarak orta vadeli enflasyon hedefimiz gerçekleşinceye dek sürecek. Faiz artırımlarını miktarsal ve seçici kredi sıkılaştırmasıyla güçlendirerek enflasyonun ana eğilimini düşürmeyi ve beklentileri çıpalamayı düşünüyoruz. Tüm araçlarımızı enflasyon tek haneye ve orta vadeli hedefimize gelene kadar kullanmaya kararlılıkla devam edeceğiz. Mevduat faizleri enflasyon beklentileriyle daha uyumlu hale geldi. Mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak bir seviyede bulunmasını önemsiyoruz.
"Sıkılaşma, döviz kurunda istikrarı sağlayacak"
Yılın ikinci yarısında parasal sıkılaştırmanın etkileri, hizmet kanalıyla cari işlemler hesabında belirgin bir iyileşmeyi öngörmekteyiz. Parasal sıkılaştırma süreci döviz kuru istikrarını da destekleyecektir.
Zorunlu karşılık uygulamasıyla piyasadan 450-500 milyar TL likidite çekilecek. Rezervler 14 Temmuz itibarıyla yaklaşık 15 milyar dolar artarak 113 milyar doların üzerine yükseldi.
"Kararlarımızla kredi genişlemesinin enflasyon üzerindeki etkilerini kontrol etmekteyiz"
Kararlarımızla kredi genişlemesinin enflasyon üzerindeki etkilerini kontrol etmekteyiz. Kredi risk primi, yurt içi belirsizliklerin ortadan kalkmasıyla 435 puan seviyesinin altına geriledi. Risk primindeki düşüşle haziran ayından itibaren 1,5 milyar doları aşan portföy girişi gerçekleşmiştir. Rezervlerimiz güçlenmekte ve kur oynaklığı azalmaktadır.
Tahminler
2023 yılı yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 58’e yükselttik. 2024 yıl sonu tahminimizi yüzde 33’e güncelledik. 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 15’e gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Tahmin politikamızdaki revizyon 2023 yıl sonu için 35,7 puan, 2024 yıl sonu için 24,2 puan olmuştur. Tahminlerimizdeki bu önemli değişikliğin kaynaklarını sizlerle paylaşmak istiyorum; Bir önceki rapor dönemine göre Türk lirası cinsi ithalat fiyatlarındaki gelişmeler 2023 yılı yıl sonu enflasyon tahminini 7,5 puan yükseltirken; 2024 yılı yıl sonu enflasyon tahminimizi 8,3 puan yukarı çekti. Bu gelişmede döviz kuru gelişmeleri temel belirleyici olmuştur. Gıda fiyatları gerçekleşmenin ve varsayımlardaki artışın etkisinden dolayı tahminlerimizi 2023 yılı için 8,5 puan, 2024 yılı için ise 6 puan yukarı yönde etkiledi. Ayrıca hane halkına yapılan transferler vergi, ücret ve yönetilen yönlendirilen fiyat ayarlamaları gibi diğer ekonomi politikalarındaki değişiklikler ise 2023 yılı yıl sonu enflasyon tahminimizi 7,5 puan yukarı yönlü etkilerken, 2024 yıl sonu enflasyon tahminimizi 3,6 puan artırdı.
Para politikası tepkimizi enflasyonun ana eğilimini düşürmeye odaklı veriyoruz. Çalışmalarını başlattığımız TL tasarruf enstrümanlarını çeşitlendireceğiz. Sermaye piyasalarının derinleşmesini destekleyeceğiz.
Soru cevap
Faiz artışlarının yetersiz görüldüğüne ilişkin soruya yanıt veren Erkan, bankacılık sistemine getirilmesine makroihtiyati tedbirlere dikkat çekerek "Parasal sıkılaştırma sürecine bütünsel bakmamız şart. Faiz artırımının yeterli ya da yetersiz olarak nitelendirilmesi bu bütünsel adımların etkisi incelendikten sonra değerlendirilmeli. Bir anda normalleştik deseydik etkileri görmeden, yanlış yaklaşım olurdu." dedi.
Erkan, "Faiz sebep-enflasyon sonuç" teorisine ilişkin bir soruyu "siyasi" olarak niteleyerek yanıt vermedi. Erkan "Merkez Bankası Başkanı olarak benden hiçbir zaman siyasi bir yanıt alamayacaksınız" dedi.
Erkan'ın cevapları şöyle:
"(KKM sorusu) Para politikası tepkimizi enflasyonun ana eğilimini düşürmeye odaklı veriyoruz. Çalışmalarını başlattığımız TL tasarruf enstrümanlarını çeşitlendireceğiz. Sermaye piyasalarının derinleşmesini destekleyeceğiz.
(KKM yükünün TCMB'ye devri)Zaten Hazine'nin bütçesinde bu şekilde oynaklıkların olmaması lazım. Bütçenin öngörülebilir olması için bunun olmaması lazım. Dolayısıyla bizim Merkez Bankası tarafından hem dolar ve TL'nin yönetilmesi operasyonel açısından daha uygundur.
Geçmişle ilgili konuşmak haddime düşmez, önümüze bakalım.
Merkez Bankası'nın yüzde 5 enflasyon hedefini değiştirmeyeceğiz.
(Merkez Bankası bağımsız mı?) Merkez Bankası'nın tamamen bağımsız bir kurumdur. Bu attığımız adımlardan da bellidir. Bir sonraki yapacağımız adımda buradaki etki analizlerine bakarak olacak. Biz bunu kademeli ve dikkatli şekilde yapacağız.
Yatırımcı toplantılarına yeniden başlayacağız.
Enflasyonda zirveyi ikinci çeyrekte bekliyoruz, tahminimiz de yüzde 60 civarında. Sıkılaşmaya enflasyonun ana eğiliminde düşüş görünce kadar devam edeceğiz."
