TMO'da 552 ton ürün kaybolmuş: Deposundaki ürününe sahip çıkamayan, çiftçiye nasıl sahip çıkacak?
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili.TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, Toprak Mahsulleri Ofisi’yle (TMO) ilgili sorunları Sayıştay denetim raporları üzerinden irdelemeye devam ediyor. Finansman sorunu yaşadığı için üreticilere ürün karşılığı ödeme yapmakta geciken ve 3 yılda 20 kat borçlandığı ortaya çıkan TMO ile ilgili sorunları gündeme getiren CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, bu kez de kurumdaki ürün kayıplarına ilişkin Sayıştay raporları üzerinde eleştirilerini sıraladı.
3 milyon 138 bin tl'lik ürün kayıp
Sayıştay raporuna göre 2022 yılında 552.471 kg ürüne ilişkin 3.138.758 TL tutarındaki 27 adet depo noksanlık kaydının nedeninin saptanmasına yönelik işlemlerin Kurum tarafından başlatılmadığının ortaya çıktığını belirten CHP Milletvekili Ö.Fethi Gürer, bu nedenle de ilgili netice hesaplarına kayıtlarının yapılamadığının anlaşıldığını ifade etti.
İhmal var
Sayıştay Raporuna göre Teşekkül tarafından çeşitli depolarda yer alan tarım ürünlerindeki sayım noksanlıklarına ilişkin yapılması gereken incelemelerde eksiklikler bulunduğunun tespit edildiğini dikkat çeken CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, noksanlık ya da kıymet kayıplarının meydana gelişinde herhangi bir kasıt, kusur veya ihmal olup olmadığının dahi belirlenmediği Sayıştay denetim raporuna yansıması sorunun gereği gibi ele alınmadığını göstergesidir” dedi.
Sorumlular hakkında işlem yapıldı mı?
Deposundaki ürünlere sahip çıkamayan TMO’nun çiftçiye nasıl çıkacağının sorgulanması gerektiğini de ifade eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Sayıştay, kurumdaki ürün kayıplarını tespit etmiş ve bu konuda kasıt, kusur ya da ihmali olanların varlığının detaylıca araştırılması gerektiğini raporunda yer vermiştir. Bu süreç dahi doğru yönetilmediği görülmektedir.
Kurum kayıplara rağmen bu konuda herhangi bir çalışma yapmadığı da ortadadır” ifadelerini kullandı.
Depoyu önce sattı sonra kiraladı
2023 yılında TMO önceki yıllara göre taban fiyat tüccardan daha iyi olunca çiftçi ürünü TMO vermek istediği belirten Gürer randevu sistemi sorunlu olsada son yılların en çok ürünü 2023 yılında TMO aldı. TMO alım yaptığı ürünü depolamak için depoları yetersiz kalınca kiralama yoluna gitti. Çoğunluğu 2006 yılında satılan depoları ile TMO yapısal değişime uğratılmıştı. Sonuçta 2023 yılında sattığı depoyu kiralayan duruma düştü. Ayrıca açık alanlarda kiraladığı alanlarda ürün depoladı. 2023 yılında Konya’nın Çumra ilçesi Toprak Mahsulleri Ofisi kiraladığı depodan yaklaşık 300 kamyonluk 7500 ton ürün çalındığı iddia edildi. Farklı bölgelerde bu sorunlar oluştu mu? Bunu da gelecek Sayıştay denetimlerinde takip edeceğiz.
TMO 2023 yılında Konya’da ortaya çıkan kayıp ile ilgili yaptığı açıklamada "Özellikle Konya gibi hububat üretiminin yoğun olduğu illerimizde, kurumumuza arz edilen tüm ürünlerin alınabilmesi amacıyla mevcut TMO depoları ve lisanslı depolara ek, 3. şahıslardan da depo kiralanarak alım kapasitemiz artırılmıştır. Çumra’da alımların tamamlanmasına müteakip gerekli tüm tedbirler alınarak kiralık depolar mühürlemek suretiyle kapatılmış, ürün sigorta kapsamına alınmış ve 7/24 saat esasına göre özel güvenlik ekibi görevlendirilmiştir. TMO’nun ülke genelinde alım yaptığı tüm depolarda uyguladığı gibi Çumra’da da depo ve stoklar belirli periyotlarla ilgili TMO personelince kalite yönüyle kontrol edilmiştir.
Çumra deposunda yapılan son kontrollerde depolardaki bir miktar ürünün bulunmadığı tespit edilmiştir” açıklaması yapılmıştı. Bir miktar ne olduğu TMO açıklamasa da bu kadar önleme rağmen ürün uçmadığına göre yok olması kurumun açıklamasında yer alan bilgilerin dahi ne kadar kağıt üzerinde kaldığının somut göstergesidir. TMO bedeli ödeyip aldığı ürünü dahi koruyamaz hale gelmesi kurumun yapısal sorunlarının bir an önce çözülmesi gerektiğini göstermektedir “ dedi .
