Hedefteki nükleer tesisler: ABD'nin vurduğu İran tesisleri hakkında neler biliniyor?
ABD Başkanı Donald Trump'ın cumartesi akşamı yaptığı açıklamayla tüm dünyanın gündemine oturan İran'daki nükleer tesislere yönelik saldırılar, İsrail-İran çatışmasının ikinci haftasına girerken tansiyonu daha da yükseltti.
Natanz: İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme merkezi
Tahran'ın yaklaşık 250 kilometre güneyinde yer alan Natanz, İran'ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak biliniyor. Analistler, buranın uranyumu nükleer yakıta dönüştüren kilit bir teknoloji olan santrifüjlerin geliştirilmesi ve monte edilmesi için kullanıldığını belirtiyor.
Kar Amacı Gütmeyen Nükleer Tehdit Girişimi'ne (NTI) göre Natanz'da yer üstünde altı, yer altında ise üç yapı bulunuyor. Bu yer altı yapılarından ikisinin 50 bin santrifüj kapasitesine sahip olduğu düşünülüyor.
ABD İran’ı vurdu: Tarihi gecede neler yaşandı?
Netanyahu: “ABD gerçekten eşsiz bir başarıya imza atmıştır”
Tesis daha önce de İsrail'in saldırılarına hedef olmuştu. O dönemdeki uydu görüntüleri ve analizler, Natanz'daki Pilot Yakıt Zenginleştirme Tesisi'nin yer üstü bölümünün hasar gördüğünü ortaya koymuştu. 2003'ten bu yana faaliyet gösteren bu geniş tesiste, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) verilerine göre İran, uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştiriyordu. Silah kalitesinde uranyumun yüzde 90 saflıkta zenginleştirildiği göz önüne alındığında, bu oran önem taşıyor.
Amerikalı iki yetkilinin CNN'e verdiği bilgiye göre, önceki saldırılarda santrifüjlerin depolandığı alt katmanlardaki elektrik de kesilmişti. Tesisin önemli bir kısmının yer altında olması nedeniyle, bu bölgelere giden elektriğin kesilmesi, yer altındaki ekipman ve makineleri etkilemenin en etkili yolu olarak görülüyordu.
Fordo: Yer altına gizlenmiş sır tesis
Kutsal Kum şehri yakınlarında, bir dağ grubunun derinliklerine gömülü olan Fordo, son derece gizli ve sıkı korunan bir tesis. Tesisin tam boyutu ve niteliği hakkında hala birçok şey bilinmiyor. Eldeki bilgilerin büyük bir kısmı, yıllar önce İsrail istihbaratınca ele geçirildiği iddia edilen İran belgelerinden geliyor.
Fordo'ya ilişkin en büyük endişelerden biri, tesisin derinliği. Ana salonlarının yerin yaklaşık 80 ila 90 metre (yaklaşık 262 ila 295 fit) altında olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, tesisi havadan imha etmeyi son derece zorlaştırıyor. İsrailli yetkililer ve bağımsız raporlar daha önce, bu kadar derine inebilecek bomba türüne yalnızca ABD'nin sahip olduğunu belirtmişlerdi. Ancak analistler, bu bombaların bile yeterli olmayabileceği konusunda uyarıyorlar.
Tarafsız Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü (ISIS), Fordo'nun kapasitesi hakkında endişelerini dile getirerek, "İran, mevcut yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum stokunu Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi'nde üç hafta içinde 233 kg silah kalitesinde uranyuma dönüştürebilir" demişti ki bu, dokuz nükleer silah için yeterli miktar olarak belirtiliyor.
Son UAEA raporları da İran'ın Fordo'da yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum üretimini artırdığını gösteriyordu. Uzmanlar ve UAEA'ya göre tesis şu anda 2 bin 700 santrifüj içeriyor.
İsfahan: İran'ın en büyük nükleer araştırma kompleksi
İran'ın merkezinde yer alan İsfahan, ülkenin en büyük nükleer araştırma kompleksine ev sahipliği yapıyor. NTI'ye göre, tesis Çin'in desteğiyle inşa edildi ve 1984'te faaliyete geçti.
İsfahan'da yaklaşık 3 bin bilim insanı istihdam ediliyor ve NTI, buranın İran'ın nükleer programının "merkezi" olduğundan şüphelenildiğini belirtiyor. Kompleksin, üç küçük Çin yapımı araştırma reaktörünün yanı sıra bir dönüşüm tesisi, bir yakıt üretim tesisi, bir zirkonyum kaplama tesisi ve diğer tesis ve laboratuvarları da işlettiği bildiriliyor.
NOT: Bu haberin çevirisinde Gemini yapay zeka uygulamasından yararlanılmıştır.
Kaynak:Alıntı
