Tehdidimiz “Stratejik ortağımız” ABD
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinasyonunda akademik bir ekip tarafından yürütülen ve 10 yıldır Türkiye’nin nabzını tutan “Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması”nın 2022 yılı sonuçları açıklandı. Sınır ötesi terörle mücadele dış politikanın başta gelen sorunlarından biri olmayı sürdürüyor. ABD ise tehdit olarak görülen bir stratejik ortak.
GÜNDEMDEKİLERİ DUYAN YOK
Çalışma, 26 ilde yaşayan 18 yaş üzeri bin kişiyle yapılan görüşmelere dayanıyor. Araştırma sonuçlarına göre, Türk halkının dış politika konularındaki ana haber kaynağı yüzde 86,9 oranıyla televizyon. Televizyonu yüzde 46,9 ile sosyal ağlar ve yüzde 41,3 ile internet haber portalları takip ediyor. Kamuoyunun gündeminde yer aldığı düşünülen S-400, F-35, PYD, İdlib, Gümrük Birliği, Bayraktar TB2, Mavi Vatan gibi kavramlarını “duymadığını” söyleyenlerin oranının yüzde 50’lerden yüzde 80’lere kadar çıktığı tespit edildi.
DIŞ POLİTİKADA BELİRLEYİCİ KURUM DIŞİŞLERİ
“Sizce Türkiye’de dış politikanın yapım sürecine en çok hangi kurumlar etkide bulunmaktadır?” sorusuna bu yıl katılımcıların yüzde 53,5’i “Dışişleri Bakanlığı” yanıtını verirken, yüzde 50,9’u “Cumhurbaşkanlığı” dedi. Bu oranlar 2021’de sırasıyla yüzde 52,1 ve yüzde 55,1 idi. Böylece Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten sonra ilk defa Dışişleri Bakanlığı halkın algısında politika yapımına etkide ilk sıraya yükselmiş oldu. Araştırmaya göre, Türkiye’yi “Avrupa ülkesidir” şeklinde tanımlayanların oranı geçen yılki yüzde 40,6’dan bu yıl yüzde 29,1’e düşmesine rağmen ilk sırada kalmayı sürdürdü. Aynı kategoride Türkiye’yi bir “Ortadoğu ülkesi” olarak tanımlayanların oranı ise geçen yılki yüzde 17’den bu yıl yüzde 25,5’e yükselerek ikinci sırada yer aldı.
EN ÖNEMLİ SORUN “TERÖRLE MÜCADELE”
“Sizce son dönemde Türkiye’nin dış politikasında karşılaştığı en önemli sorun hangisidir?” sorusuna, katılımcıların yüzde 14,7’si sınır ötesi terörle mücadele yanıtını verdi. 2017’de katılımcıların yüzde 44,2’si sınır ötesi terörle mücadele yanıtını verirken, bu oran 2018 yılında yüzde 14,1’e düşmüştü. 2021 yılına kadar artarak devam ederken, 2021 yılında katılımcıların yüzde 23,5’i sınır ötesi terörle mücadele yanıtını vermişti. Fakat 2022 yılında bu yanıtın yüzde 14,7’ye gerilediği gözlemlendi. Katılımcıların yüzde 11,9’u bu soruya İsrail ile ilişkiler yanıtını verirken, yüzde 11,9’u ABD ile ilişkiler yanıtını verdi.
EN BÜYÜK TEHDİT, “STRATEJİK ORTAK” ABD
Türkiye için tehdit olarak görülen ülkeler arasında, geçen yıl katılımcıların yüzde 54’ü ABD yanıtını verirken, bu yıl bu oran yüzde 42,7’e düşmesine rağmen ABD yine ilk sırada yer aldı. Yine de bu oran, ABD’yi tehdit görenlerin oranında son 3 yılda görülen düşüşün devam ettiğini gösteriyor. ABD’yi geçtiğimiz yılda olduğu gibi, bu yıl da yüzde 41,9 ile İsrail takip etti.
“ABD’yi, Türkiye ile ilişkileri açısından en iyi ne tarif eder?” sorusuna geçen yıl katılımcıların yüzde 14’ü “stratejik ortaktık” yanıtını verirken, bu yıl bu oranın yüzde 27,6’ya yükselmesi dikkat çekti. Toplam negatif değerlendirme oranı geçen yıl yüzde 64,8 iken, bu yıl yüzde 54,9’ düşmesi de bir diğer dikkat çeken sonuç oldu.
Ankete katılanların yüzde 60’ı “Türkiye’nin NATO üyeliğinin devam etmesi gerektiğini” belirtirken, bu üyeliğin Türkiye’ye “katkı sağladığını” söyleyenlerin oranının 2021’deki yüzde 45,6’dan bu yıl yüzde 52’ye yükseldiği görüldü.
AB ÜYELİĞİNE DESTEK YARIDAN FAZLA
Araştırmada dikkat çeken bir diğer unsur, Türk halkının AB üyelik sürecine verdiği destekte bu yıl geçen yıla oranla bir düşüş yaşanması oldu. Geçtiğimiz yıl “Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olmasını destekliyor musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 59,3’ü evet derken, bu yıl aynı soruya yüzde 54,2 oranında “evet” yanıtı verildi.
Türkiye-AB ilişkilerinin siyasi açıdan değerlendirildiği kategoride, ankete katılan AKP’li seçmenlerin yüzde 57,7’sinin, CHP’li seçmenlerin yüzde 65’inin, MHP’li seçmenlerin yüzde 9,2’sinin, HDP’li seçmenlerin yüzde 52’sinin ve İYİ Partili seçmenlerin yüzde 58,3’ünün Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üye olmasını desteklediği ortaya çıktı. MHP’li seçmenlerin geçtiğimiz yılki yüzde 56,3’lük destekleme oranının bu yıl yüzde 39,2’ye düşmesi dikkat çekti.
RUSYA İLE EN ÖNEMLİ SORUN PYD/YPG
Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerde en önemli sorun olarak Rusya’nın Suriye’de PYD/YPG güçlerine destek vermesi, geçen yılki yüzde 32,6 oranından bu yıl yüzde 52,1’e yükselerek ilk sırada yer almasıyla dikkat çekti. “Türkiye’nin Ortadoğu’da izlediği politikaları başarılı buluyor musunuz?” sorusuna ankete katılanların yüzde 34,6’sı “başarılı buluyorum” yanıtını verdi. “Başarısız“ bulanların oranı yüzde 25,5 olarak tespit edlirken, “ne başarılı ne de başarısız buluyorum” yanıtı verenler geçen yıla göre azalarak yüzde 39,9’e düştü.