Merkez kalem oynattı borç düştü

Merkez Bankası işlemleriyle ilgili tablolarda revizyon yaptı. Revizyonla Merkez’in dış borcu 25,7 milyar dolar indi. İthalat borçlarında sert düşüş, ihracat alacaklarında artış dikkat çekti. Revizyon Bakan Albayrak döneminde başlanmış. Uzmanlar “Sayıları eğip bükmeye TÜİK’ten sonra TCMB de katıldı” değerlendirmesi yaptı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kısa Vadeli Dış Borç, Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP), Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri ile Haftalık Menkul Kıymet İstatistikleri’nde revizyona gitti.
TCMB’nin teknik bilgi notu şöyle: “Revizyonlarla ticari krediler verilerinde tespit edilen yanlılıkların veri kalitesinin artırılması yoluyla düzeltilmesi, menkul kıymet istatistiklerinde uluslararası standartlara uyumun artırılması ve yurt dışı yerleşiklerin mevduatlarında kısa-uzun vade ayrımının istatistiklere yansıtılması öngörülüyor.”
DIŞ BORÇ
REVİZYONLA AZALDI
Revizyonla birlikte Türkiye’nin rezerv yeterliliği artmış görünürken, kısa vadeli dış finansman gerekliliği azaldı.
Önceki seride mayısta 144,9 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç, stoku, yeni seride mayısta 119,2 milyar dolar oldu. Böylece revizyon sonrasında aynı ay için kısa vadeli dış borç stoku 25,7 milyar dolar azaldı. Yeni seride haziranda kısa vadeli dış borç stoku 121,7 milyar dolar oldu.
Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine bir yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, eski seride mayısta 189,4 milyar dolar iken, yeni seride haziranda 165 milyar dolara geriledi.
UZMANLAR NE DİYOR?
T24.com.tr yazarı Barış Soydan, şu değerlendirmeyi yaptı: “Dış borç istatistiklerinin revizyonu uzun zamandır Merkez Bankası’nın gündemindeydi. Berat Albayrak’ın Hazine Bakanı olduğu dönemde verilerde hatalar olduğu çok konuşulmuş ve revize edilmesi kararlaştırılmıştı. Ankara’da, borç istatistiklerine yönelik revizyonların süreceği konuşuluyor.”
Ekonomist Mustafa Sönmez: “Sayıları eğip bükmeye TÜİK’den sonra TCMB de katıldı. Metodoloji vücut çalımıyla, kısa vadeli borç tutarı 25 milyar dolar azaltıldı. Geçen ay 189 milyar dolar iken 164 milyar dolara indirildi. Bu budanmış kısa vadeli borç tutarı. Döviz rezervlerine oranlanınca vehamet de azalacak. Yersen! TCMB hokkabazlığı ile firmaların döviz açıkları, yabancılara yükümlülükler değil sadece, 448.3 milyar dolarlık dış borç stoku da kafadan 25-30 milyar dolar azalmış görünecek. Yersen!”
Ekonomist Murat Kubilay: “Merkez Bankası, son dönemde 190 milyar düzeyiyle sürekli rekor kıran kısa vadeli dış borç stoku verisinde güncellemeye giderek 165 milyar dolara indirdi. Böylece dış borç döndürme gücümüz bir anda yükseldi. Güncellemenin kaynağı ticari borçların sınıflandırılmasıyla ilgili. TCMB, IMF gibi kurumların tercih ettiği rezerv yeterlilik rasyosunu karşılayamıyor, kendine özgü rasyosunu ise ucu ucuna karşılıyordu. Bu güncelleme ile dış borç döndürmede kendisini daha rahatlamış gösterecek. Tabii bu tip hamleler enflasyon ve işsizlik hesaplamalarındaki gibi ikna edicilik sorunu yaşayacak. 2016’da TÜİK’in yıl ortasında GSYH güncelleyip Türkiye’yi aniden olduğundan zengin ilan etmesi gibi şüpheyle yaklaşmamız gereken bir durumdayız. Son yorumu sizlere bırakıyorum.”
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: “Çarşambanın gelişi… Merkez Bankası Temmuz 2021 Enflasyon Raporu’ndaki aşağıdaki kutuda dış borçları düşürmek için bazı planları olduğunu açıklamıştı. Nitekim gecikmeden fikirler icraate döküldü.”
Merkez Bankası eski Başekonomisti Hakan Kara: “Dış borç istatistiklerinde yapılan revizyon kısa vadeli dış borçları biraz düşürse de rezervlerimizin yetersiz olduğu gerçeğini değiştirmiyor.”
Prof. Dr. Mehmet Bekaroğlu: “Cumhurbaşkanı’nın ‘Enflasyon sonuç, faiz sebep’ teorisi ile boğuşurken şimdi de Kavcıoğlu’nun revizyonlar teorisi gündemde. Merkez Bankası, yaptığı revizyonla kısa vadeli dış borç 25,7 milyar dolar, döviz açığı ise 37 milyar dolar azaldı!!!”