AKP'nin Taksim'de 1 Mayıs ile imtihanı

2014 ve 2015 yıllarında 1 Mayıs'ta Taksim'e çıkmak isteyenleri polis gözaltına almıştı. Anayasa Mahkemesi yaşanan durumun hak ihlali olduğuna karar verdi. AKP'nin 1 Mayıs politikaları ise yeniden gündem oldu. Tarih tarih AKP'nin 1 Mayıs siyasetini derledik.

Helin YILMAZ

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) 1 Mayıs kutlamalarına yaklaşımı dönemsel değişikliklere tabi olmuştur. Anayasa referandumu öncesi Taksim Meydanı'na verilen kutlama izni ve "özgürlük" söylemleri yükselmişti. Sonrasında "Taksim'i unutun" sözleri ile AKP süreçlere göre farklı çıkışlar sergiledi. Sizler için 2003 ile 2018 yılları arasında AKP'nin 1 Mayıs kutlamalarına yönelik olayları özetleyerek derledik:

2003 - 2008 Dönemi: Taksim Meydanı'nda 1 Mayıs kutlamalarına ilişkin izinlerde sorunlar yaşanmıştır. 2004 ve 2005 yıllarında izin verilmiş olsa da, 2006'da izin verilmemiş ve Taksim'de güvenlik gerekçesiyle kutlamalar yasaklanmıştı. 2008’in Nisan ayında 1 Mayıs’ın ‘Emek ve Dayanışma Günü’ olarak kutlanması kabul edildi.

2009 - AKP hükümeti, 1 Mayıs'ı resmi tatil olarak ilan etti. Ancak Taksim yasaklı olarak kaldı.  

32 yıl sonra 1 Mayıs Taksim’de

2010 - AKP, Taksim Meydanı'nda 1 Mayıs kutlamalarının düzenlenmesine izin verdi. Ayrıca iktidar, "1 Mayıs hem Bayram, hem Taksim Meydanı’nda" sloganları ile 1 Mayıs’ın resmi tatil ilan edildiğini duyurdu. Bu bayram havası yalnızca üç Mayıs gördü. Bu üç 1 Mayıs iki seçim gördü. Birincisi 2010 Anayasa referandumu, ikincisi 2011 genel seçimleri oldu.

2013 - Taksim'de polis 1 Mayıs için toplananlara müdahale etti. Ardından Gezi Olayları yaşandı. 1 Mayıs’ta anmaya izin verilmeyen Taksim Meydanı 35 gün işgal edildi.

“Taksim’den ümidinizi kesin”

2014- AKP Meclis Grup Toplantısı'nda konuşan Erdoğan, 1 Mayıs'ı Taksim'de kutlamak isteyenlere hitaben "Taksim'den umudunuzu kesin... Devletle gerilime girmeyin" dedi.

Valilik Taksim’e girişleri Beşiktaş’tan Mecidiyeköy’e kadar engelledi.  Sendikalar, işçiler ve demokratik kitle örgütleri Taksim'e çıkmak için Beşiktaş ve Mecidiyeköy'de toplandı. Ancak polis müdahale ederek izin vermedi. Eylemcilerden 142 kişi gözaltına alındı. Türk-İş, Türkiye Kamu-Sen ve İşçi Partisi ile çeşitli sivil toplum kuruluşları, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü'nü Kadıköy Meydanı'nda kutladı.  

2015 – Taksim Meydanı’na izin verilmedi 452 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan 19’u tutuklandı.

2016 – Yine1 Mayıs yine gerilim vardı. Taksim’de kutlamak isteyen 206 kişi gözaltına alındı. Sendikalar Bakırköy Semt Pazarı’nda miting gerçekleştirdi.

2017 -  Darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL sonrası Taksim Meydanı'na sadece sendika temsilcilerinin çıkmasına izin verildi. Meydan'a ulaşmaya çalışan gruplara polis müdahale etti. 165 kişi gözaltına alındı.

2018 - Taksim Meydanı ve çevresi trafiğe kapatılırken, turistler bölgeden yaya olarak ayrılmak zorunda kaldı. Sendikalar Maltepe Meydanı'nda kitlesel bir miting için çağrıda bulundu.

2019 - Taksim'e yürüyüş yapmak isteyenler gözaltına alındı. Polis, Beşiktaş'ta 55, Şişli'de 40, Beyoğlu'nda 35, Kağıthane'de 4 ve Bakırköy'de 3 kişiyi gözaltına aldı. On binlerce kişi Bakırköy'de toplandı. 

2020-2021 Dönemi: Pandemi gerekçesiyle 1 Mayıs toplu bir şekilde kutlanmadı. Bunun yerine yurttaşlar 1 Mayıs'ı kutlamak için kendi evlerine bayraklar ve hazırladıkları pankartları astılar.

2022- Covid-19 sonrasında ilk 1 Mayıs, Maltepe Miting Alanı’nda gerçekleşti.  DİSK yöneticileri Taksim Meydanı’na çelenk bıraktı.

Ne oldu?

Anayasa Mahkemesi, 2014 ve 2015 yılında 1 Mayıs kutlamalarının Taksim Meydanı’nda yapılmasının Valilik kararıyla engellenmesini hak ihlali saydı. “Toplantı ve gösteri yürüyüşü” düzenleme hakkının ihlal edildiğine hükmeden Yüksek Mahkeme, başvuruculara 18’er bin lira tazminat ödenmesine karar verdi.