Kentsel dönüşüm yasası: "Vatandaşa ya paranı, ya malını diyecekler"

Mülkiyet hakkı gaspı tartışmalarına yol açan kentsel dönüşüm yasası TBMM'de kabul edildi.

Kentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren ve muhalefet tarafından "rant odaklı ve halkın mülkiyet hakkının gaspı" eleştirilerine neden olan kentsel dönüşüm yasası teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Muhalefetin önergeleri AKP-MHP oylarıyla reddedildi

Tezcan Karakuş ve Bahadır Özgür'ün gündeme taşıdığı ve 21 maddeden oluşan teklife dair muhalefet partilerinin verdiği önergeler AKP-MHP oylarıyla dün akşam reddedildi.

Gazeteci Bahadır Özgür: Bu yasa, parası yetmeyenin şehir dışına sürüleceği büyük bir çitleme harekatı

Geçtiğimiz hafta konuyu Gazete Duvar'daki köşesine "Erdoğan, İstanbul tarihinin en büyük mülkiyet gaspına hazırlanıyor" başlığıyla taşıyan Bahadır Özgür de, ilgili yasa teklifini "Kimsenin 'benim binam sağlam', 'lüks yerde oturuyorum' filan diyerek kurtulamayacağı, parası yetmeyenin şehir dışına sürüleceği, kent merkezlerinin iktidarın seçkinlere uygun biçimde yeniden imar edileceği bir büyük çitleme harekatıdır." şeklinde yorumlamıştı.

Tezcan Karakuş: Yerel yönetimlerin yetkileri de gasp edilecek

30 Ekim'de Kısa Dalga'da yazan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş, yasa ile birlikte imar uygulamalarının merkezileştirilerek yerel yönetimlerin yetkilerinin gasp edileceğine dikkat çekmişti.

Yeni yasa ile birlikte mülkiyet güvencesinin ortadan kalktığını vurgulayan Karakuş, "Her an kapınızda kolluk kuvvetleri ile evinize girmek isteyen, numune almak isteyen bir gasp sistemi ile karşılaşmak mümkün" ifadelerini kaydetmişti.

İYİ Parti Milletvekili Turhan Çömez: Vatandaşlara “ya paranı, ya malını” diyecekler

İYİ Parti Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez de, yasanın Meclis'ten geçmesine sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla tepki gösterdi. Şehir merkezlerinde rant alanlarının oluşturularak, parası olmayanların şehir dışına gönderileceğine dikkat çeken Çömez, "Eviniz sağlam bile olsa kolluk kuvvetleri ile evinizden çıkartılabileceksiniz" ifadelerini kullandı ve "Dışarıda BOP içeride tek adam rejimi tam gaz ediyor" dedi.

Armağan Çağlayan: Bu yasa nasıl bu kadar sessiz sedasız meclisten geçti anlamak mümkün değil!

Kentsel dönüşüm yasasına bir tepki de Armağan Çağlayan'dan geldi. Çağlayan şu sözleri kaydetti:

"Bu yasa anayasal hak olan mülkiyet hakkının kaybolması demek. Yasa açık şekilde anayasaya aykırı. Ama tabii Danıştay var! Bu yasa nasıl bu kadar gürültüsüz sessiz sedasız meclisten geçti anlamak mümkün değil! Hiçbir muhalefet partisinden milletvekili olan avukat da mı okumadı yasayı? Partilerin hukuk danışmanları da mı okumadı?"

Yasanın detayları:

Savunma sürelerine kısıtlama getirildi

Teklifte, deprem bölgesinde hayatın normale döndürülmesi için ağır hasarlı olduğu tespit edilen yapıların akıbetinin bir an önce belirlenmesi amacıyla mahkeme sürelerinin kısaltılması ve bilirkişi sürelerinin kısaltılmasına yönelik genel usulden farklı hükümler öngören geçici bir madde yer aldı.

Buna göre, depremlerin etkisiyle oluşan hasarlarla bağlantılı olması kaydıyla, hak sahipliğine ilişkin işlemler hariç olmak üzere hasar tespit raporlarına dayalı olarak tesis edilen idari işlemlere karşı açılan iptal davalarında 10 gün içinde ilk inceleme yapılacak ve dava dilekçesi ile ekleri tebliğ edilecek.

Savunma verme süresi dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 15 gün olacak; bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla 10 gün uzatılabilecek. Savunmanın verilmesi veya savunma verme süresinin geçmesiyle dosya tekemmül etmiş sayılacak.

Mahkeme kararına 15 gün içinde itiraz edilebilecek

Bilirkişilere ve bilirkişi raporlarına, raporun tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilecek.

Duruşma yapılması, tarafların istemine ve mahkemenin kararına bağlı olacak. Duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az 15 gün önce taraflara gönderilecek.

Bu davalar dosyanın tekemmülünden veya ara karar, keşif, bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gereken hallerde bunların tamamlanmasından itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacak.

Verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilecek. İstinaf dilekçeleri 10 gün içinde incelenecek ve tebliğe çıkarılacak. İstinaf dilekçelerine cevap verme süresi 15 gün olacak. İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak.

Tam yargı davalarıyla bu madde kapsamındaki iptal davaları birlikte görülemeyecek. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce birlikte açılmış olan iptal ve tam yargı davaları ayrılacak ve bu davalar bulunduğu aşamadan itibaren görülmeye devam edilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalar hakkında da bu madde hükümleri bulunduğu aşamadan itibaren uygulanacak. Buna göre işlemeye başlamış olan savunma verme süresi, bilirkişi raporuna itiraz süresi, istinaf başvuru süresi ve istinaf dilekçesine cevap verme süresi değişmeyecek.

"Rezerv yapı alanlarının tanımı değiştirildi"

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'daki "rezerv yapı alanı" tanımında değişikliğe gidildi. Rezerv yapı alanı tanımında yer alan "yeni yerleşim alanı olarak" ibaresi metinden çıkarılırken bu düzenlemenin gerekçesinde, uygulamada açılan davalarda, herhangi bir taşınmazın rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesi için meskun alanlar dışında olması gerektiği yönünde değerlendirme yapılarak hüküm kurulduğu, yerleşim yerlerinde yer alan parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenmesinin mümkün olmasının amaçlandığı belirtildi.

Kanunla riskli yapı tespiti ve Hazine taşınmazlarının değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsisine ilişkin görev, hak ve yetkilerin bundan sonra Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılmasını sağlamak üzere değişiklik yapıldı.

Polis zoruyla tahliye

Buna göre, riskli yapı tespiti Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idarece resen yapılabilecek. Uygulamada bazı maliklerce veya kiracılarca riskli yapı tespiti yapılmasının engellendiği ve kendi bağımsız birimlerinden tespit için numune alınmasına müsaade edilmediği görüldüğünden, riskli yapı tespitinin, gerekmesi halinde mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izne istinaden yeterli kolluk kuvveti marifetiyle kapalı kapılar veya alanların açtırılması suretiyle yapılabilmesine imkan sağlanacak.

Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince mülkiyetlerindeki taşınmazların rezerv yapı alanı olarak belirlenmesi talebinde bulunulabilmesi için; bu taşınmazların yapılaşmaya esas arsa metrekaresinin yüzde 30'unun mülkiyetinin devrine muvafakat edilmesi veya aynı miktarın değerinin dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilmek üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığına verilmesi gerekecek.

Tahliye için 90 gün süre

İstanbul'da dönüşümü hızlandırmak için başlatılan "yarısı bizden" kampanyasının uygulanabilmesi için hak sahiplerine yapım için mali yardım yapılabilmesine yönelik kanunda düzenleme yapıldı. Riskli yapıların yıktırılması konusunda Bakanlığa verilen görev ve yetkiler de bundan sonra Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.

Riskli yapıların yıktırılması için maliklere tek seferde 90 günden fazla olmamak üzere süre verilecek. Kanun kapsamındaki yapıların tahliyesinin engellenmesi durumunda; mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izne istinaden kolluk kuvveti marifetiyle tahliye yapılacak.

Başkanlık veya idare tarafından yapılan veya yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma masrafları, hisseleri oranında maliklerden tahsil edilecek.

Dönüşüm için 3'te 2 şartı kalktı, salt çoğunluk yeterli olacak

Kabul edilen kanuna göre, kentsel dönüşümlerde, yapı ruhsatı alınması da dahil olmak üzere tüm iş ve işlemler, hisseleri oranında maliklerin salt çoğunluğu ile aldığı karara istinaden yapılabilecek.

Salt çoğunluk ile karar alan malikler tarafından, alınan karar ile anlaşma şartlarını ihtiva eden teklifin salt çoğunlukla alınan karara katılmayan maliklere, noter vasıtasıyla veya ilgili muhtarlıkta 15 gün süre ile ilan edilmek suretiyle bildirilecek.