“Karnım Zil Çalıyor!”: Ücretsiz Okul Yemeği Bir Hak Olarak Gündemde

Türkiye’de milyonlarca çocuğun yaşadığı beslenme yoksunluğunu ve bunun eğitimde yarattığı eşitsizlikleri ele alan yeni bir kitap, gazeteci-yazar Menekşe Tokyay imzasıyla İletişim Yayınları’ndan çıktı. “Karnım Zil Çalıyor! Bir Hak Olarak Ücretsiz Okul Yemeği” adlı çalışma, ücretsiz okul yemeğini bir hak ve toplumsal kalkınma politikasının bir bileşeni olarak gündeme taşıyor.

Türkiye’de milyonlarca çocuk, okula aç gidiyor. Kimisi teneffüslerde sadece su içerek karnını bastırıyor, kimisi harçlığını birleştirip yarım ekmek alabiliyor. Oysa dünyanın birçok ülkesi bu sorunu onlarca yıl önce çözdü: Finlandiya’dan Brezilya’ya uzanan örnekler, ücretsiz okul yemeğinin yalnızca açlığı değil, aynı zamanda eşitsizliği de ortadan kaldırdığını gösteriyor. Menekşe Tokyay’ın yeni kitabı işte bu çıplak gerçeğin üzerine ışık tutuyor.

Kitapta, yetersiz beslenmenin çocukların eğitimde ve gelişimde yol açtığı derin eşitsizlikler ayrıntılı biçimde inceleniyor. Tokyay, çözüm olarak ise hem dünyadan hem Türkiye’den etkili ve uygulanabilir modeller sunuyor. Çocukların bir öğün ücretsiz okul yemeğine erişemediği, temiz suya ulaşmakta bile zorluk çektiği günümüzde, araştırmalar birçok ilde çocuklarda bodurluğun, kavrukluğun, obezitenin ve beslenme kaynaklı diğer birçok gelişimsel sorunun başladığını gösteriyor.

Kitabın önsözünü de yazan Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu üyesi ve siyasal analist O. Suat Özçelebi, “Çıplak gerçek o kadar net ve can acıtıcıydı ki, çocuklar uzun yıllardır okullarına aç gidiyor, büyük çoğunluğu bir öğün ücretsiz okul yemeği sağlanmadığı için derslerini aç dinliyor, hatta yine birçoğu okulunda temiz suya ulaşamıyordu. Suluğunda su bittiğinde ancak kantin varsa oradan ücretini ödeyerek su almak zorundaydı. Hem de milyonlarca öğrenciden söz ediyorduk. Bazı illerde bodurluğun başladığını gösteriyor artık araştırmalar... İşte bu ağır sorun, dünyanın birçok ülkesinde çok uzun yıllar önce çözülmüş olmasına rağmen Türkiye’de bir türlü çözülemedi,” ifadelerini kullanıyor.

Uzun zamandır çocuk haklarını gazetecilik çalışmalarının odağına yerleştirmiş olan Menekşe Tokyay, kitabında yalnızca bir beslenme sorunu ve ona bağlı politika gereğini değil, aynı zamanda eğitimde fırsat eşitliği, toplumsal cinsiyet eşitliği, eğitim politikası ve toplumsal kalkınmanın da önemli bir parçası olan bu konuyu irdeliyor. Uzmanlar, çocukluk çağında yaşanan beslenme eksikliklerinin fiziksel ve zihinsel gelişimi olumsuz etkilediğinde hemfikir.

Tokyay, çeşitli ülkelerdeki okulda öğle yemeği uygulamalarını ve finansman modellerini tanıtarak, Türkiye’de de her çocuk için ücretsiz okul yemeği uygulamasının hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor. Kitap, bu uygulamanın olumlu toplumsal sonuçlarını somut örneklerle ortaya koyuyor.

246 sayfalık “Karnım Zil Çalıyor!”, toplumsal eşitlik ve çocuk hakları açısından önemli bir kaynak olarak raflardaki yerini aldı. Kitabı edinmek için: https://iletisim.com.tr/kitap/karnim-zil-caliyor/10797