Astımı Tetikleyen 10 Etken: Bunlardan Uzak Durmak Hayat Kurtarıyor

Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de yaygınlaşan astım, kronik solunum yolu hastalıklarının başında geliyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sertaç Arslan, astımın yalnızca genetik nedenlerle değil, çevresel faktörler ve sağlıksız yaşam alışkanlıklarıyla da gelişebileceğini belirtiyor. Astımı tetikleyen etkenlerin başında sigara dumanı, hava kirliliği, sağlıksız beslenme, stres, hareketsizlik ve kimyasal maddeler geliyor.

6 Mayıs Dünya Astım Günü kapsamında açıklama yapan Doç. Dr. Arslan, hem bireysel hem toplumsal farkındalığın önemine dikkat çekerek astım hastalarının uzak durması gereken 10 yaygın tetikleyiciyi ve korunma yollarını sıraladı.

Astımı tetikleyen yaygın 10 etken

1. Sigara dumanı ve elektronik sigaralar:
Tütün dumanı, içeriğindeki binlerce kimyasal ile akciğerleri tahriş eder. Pasif içicilik bile hava yollarını daraltarak nefes darlığına neden olabilir.

2. Temizlik ürünleri ve parfümler:
Çamaşır suyu, sprey temizleyiciler ve parfümlü ürünler solunum yollarını tahriş ederek astım krizlerini tetikleyebilir.

3. Hava kirliliği:
Egzoz gazları, sanayi kaynaklı partiküller ve toz, astım belirtilerini artırır; hastalığın kontrolünü zorlaştırır.

4. Ev tozu akarları:
Yataklar, halılar ve perdeler, mikroskobik akarlar için ideal ortamdır. Bu canlılar alerjik reaksiyonlara ve astım ataklarına yol açabilir.

5. Polenler:
Çimen, ağaç ve yabani ot polenleri, özellikle rüzgarlı günlerde yoğunlaşır. Göz yaşarması, hapşırık ve nefes darlığına sebep olabilir.

6. Evcil hayvan tüyleri:
Hayvan tüyü, derisi ve tükürüğü, alerjik bireylerde solunum yoluyla alındığında astım krizlerini tetikleyebilir.

7. Nemli ortamlar ve küf:
Küf, nemli ve kötü havalandırılan alanlarda çoğalır. Sporları solunduğunda bağışıklık sistemi reaksiyon vererek astım semptomlarını artırır.

8. Soğuk/kuru hava ve klima:
Ani ısı değişimleri, kuru hava ve klimalar bronşları daraltarak nefes almayı güçleştirebilir.

9. Yoğun egzersiz:
Soğuk havada yapılan ağır egzersizler, hava yollarının kurumasına neden olarak egzersize bağlı astımı tetikleyebilir.

10. Stres ve duygusal travmalar:
Uzun süreli stres bağışıklık sistemini zayıflatır; ani duygusal değişiklikler astım ataklarına yol açabilir.

Astıma karşı 10 etkili öneri

Doç. Dr. Arslan, “Astımı tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, tetikleyicilerden uzak durmak krizlerin sıklığını ve şiddetini azaltır. Kişiye özel korunma stratejileri ve düzenli takip çok önemlidir” diyerek şu önerilerde bulunuyor:

• Sigara içmeyin, pasif içicilikten uzak durun.

• Evinizi düzenli havalandırarak nemli ortamların oluşmasını önleyin.

• Halı, perde, tüylü oyuncak ve evcil hayvan alerjenlerini azaltın.

• Polen yoğunluğu yüksek günlerde dışarı çıkış saatlerini sınırlayın.

• Kimyasal içeren temizlik ürünleri yerine kokusuz ve doğal ürünleri tercih edin.

• Soğuk havada ağız ve burnunuzu örtün; klimalı ortamlarda doğrudan hava akımından kaçının.

• Stres yönetimi için uyku düzeninize dikkat edin ve gevşeme tekniklerini öğrenin.

• Temizlik sırasında N95 maske, eldiven ve gözlük kullanın; temizlik sonrası odaya hemen girmeyin.

• Oda spreyleri, parfümlü deterjanlar gibi kokulu ürünlerden uzak durun.

• Egzersizden önce ısınma hareketleri yapın, uygun spor dalı için doktorunuza danışın.