Sağlık Bakanlığı obezleri arıyor, diyetisyenler sistem dışı kalıyor

Sağlık Bakanlığı, obeziteyle mücadele kapsamında 81 ilde eş zamanlı bir program başlattı. Boy, kilo ve vücut kitle indeksi (VKİ) ölçümleriyle fazla kilolu bireyler belirlenip Sağlıklı Hayat Merkezleri’ne yönlendirilecek. Programla 10 milyon kişiye ulaşılması hedefleniyor. Diyetisyenler ise uyarıyor: Kadro yok, eğitim yetersiz, sağlıklı gıdaya erişim zor. Bu mücadele ancak bütüncül yaklaşımla başarıya ulaşabilir. Sosyal, çevresel ve yapısal boyutlar göz ardı edildiğinde, program kısa sürede etkisini yitirir.

“Diyetisyen sahada yoksa başarı gelmez”

Uzman Diyetisyen Elif Melek Avcı Dursun’a göre, program doğru bir adım olsa da tek başına yeterli değil. Asıl sorun, diyetisyenlerin sistemin dışında bırakılması:

“Kamuda diyetisyen kadrosu yok denecek kadar az. Her yıl binlerce kişi mezun oluyor ama yeterli atama yapılmıyor. Mezunların çoğu düşük ücretlerle özelde çalışıyor. Oysa sahada aktif görev almadan bu program işlemez.”

Eğitim ve kalite sorunu

Diyetetik bölümlerinin sayısı artsa da eğitim niteliği geride kalıyor. Avcı Dursun, genç mezunların yeterli uygulama bilgisine sahip olmadan mezun olduğunu, mesleki gelişimi destekleyecek akreditasyon sisteminin kurulması gerektiğini vurguluyor.

Ucuz gıda, sağlıksız gıda

Sağlıklı beslenmenin önündeki bir diğer engel de yüksek fiyatlar. “Doğal, yerel gıdalar pahalı. Ultra işlenmiş, kalorisi yüksek ama besin değeri düşük ürünlerse ucuz ve yaygın. Bu durumda sadece bireylere ‘sağlıklı beslen’ demek yetmez. Tarım ve gıda politikalarının değişmesi gerekiyor.”

Toplumda bilgi eksikliği büyük

Avcı Dursun, sağlıklı beslenme bilgisinin toplumda çok yetersiz olduğunu söylüyor. İlköğretim düzeyinden itibaren beslenme derslerinin müfredata girmesi gerektiğini, sosyal medyadaki yanlış bilgilerin ve diyetisyene sadece “zayıflatıcı” gözüyle bakılmasının da büyük bir sorun olduğunu belirtiyor.

Beş şart olmadan olmaz

Avcı Dursun’a göre, obeziteyle mücadelede etkili ve sürdürülebilir sonuçlar için şu beş temel adım şart:

1. Diyetisyen kadroları artırılmalı.

2. Diyetetik eğitiminde kalite yükseltilmeli, akreditasyon getirilmeli.

3. Sağlıklı gıdaya erişim kolaylaştırılmalı.

4. Beslenme okuryazarlığı toplum genelinde artırılmalı.

5. Diyetisyenler sahada aktif görev almalı.

“Program umut verici. Ama sistemin tüm parçaları devreye girmedikçe kısa vadeli bir girişim olmaktan öteye geçemez.”