Sürekli şişkinlik, ishal ve halsizlik mi yaşıyorsunuz? Sebebi çölyak olabilir

Ülkemizde sıkça tüketilen buğday ve benzeri tahıllarda bulunan glüten; hamurun elastikiyetini artıran, fırıncılık ürünlerinin kabarmasını sağlayan doğal bir protein grubudur. Tam tahılların lif, B vitamini ve mineral açısından zengin olduğunu belirten Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Derya Eren, glüteni sağlıklı bireyler için faydalı bulsa da, bazı kişilerde özellikle çölyak hastalığını tetikleyebileceğine dikkat çekti.

Çölyak yaygınlaşıyor, belirtiler çeşitleniyor

Her 100 kişiden birinde görülen çölyak hastalığının, bağışıklık sistemi bozukluklarıyla birlikte artış gösterdiği biliniyor. Eren, “Çölyak, bağışıklık sisteminin glütene tepki göstererek ince bağırsaklara zarar verdiği bir otoimmün rahatsızlıktır. Karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık, kilo kaybı ve çocuklarda büyüme geriliği gibi çok çeşitli belirtilerle kendini gösterir” dedi. Demir eksikliği, kemik erimesi, depresyon, adet düzensizliği ve cilt döküntüleri de çölyakla ilişkili semptomlar arasında yer alıyor.

Hastalık sessiz de seyredebilir

Bazı bireylerde çölyak belirti vermeden ilerleyebiliyor. Bu durumda tanı ancak kan testleri ve bağırsak biyopsisi ile konabiliyor. Eren, açıklanamayan sağlık sorunlarında çölyak şüphesinin mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.

Tedavi edilmezse kansere yol açabilir

Glüten tüketimi devam eden çölyak hastalarında, bağışıklık sistemi ince bağırsaklardaki villus yapılarını tahrip ediyor. Bu da besin emilimini engelliyor ve zamanla anemi, D vitamini ve B12 eksikliği, kemik erimesi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor. Ayrıca bağırsağın uzun süreli hasarı, kanser riskini artırıyor.

Tek çare: Ömür boyu glütensiz beslenme

Amerikan Pediatri Derneği’ne göre çölyak hastalığının bilinen tek tedavisi, ömür boyu glütensiz diyet. Bu beslenme düzeniyle semptomlar azalıyor, hastalığın ilerlemesi önleniyor. Glüten içeren ürünler ve katkı maddeleri hakkında bilgi sahibi olmak ve glütensiz gıdaların doğru hazırlanması konusunda uzman desteği almak hayati önem taşıyor.

Bebeklerde erken glüten teması riski artırıyor

Eren, bebeklerin ek gıdaya geçiş döneminde glütenle tanıştığını, bu yüzden anne sütüne devam etmenin hastalık riskini azaltacağını belirtti. Ayrıca, fast food ve katkı maddeli gıdaların sık tüketilmesinin de çölyak gelişiminde önemli bir faktör olduğunu söyledi.

Mutfakta dikkat şart: Çapraz bulaşma hastalığı tetikler

Glütensiz beslenen kişiler için mutfak hijyeni kritik. Glütenli ve glütensiz ürünlerin aynı tahtada kesilmesi ya da aynı yağda kızartılması gibi durumlar, çok küçük miktarda bile olsa bağışıklık sistemini tetikleyebilir. Bu nedenle ortak kullanılan mutfak gereçleri her kullanım sonrası mutlaka iyice temizlenmeli.