Tofaş'ın nikahına FORD RÖTARI

Rekabet Kurulu’nun Tofaş-Stellantis birleşmesine ilişkin süreci uzatmasının perde arkasında neler oluyor?

2024 başında Peugeot, Opel, Citroen ve DS’ten oluşan Stellantis markalarının distribütörlüğünün Tofaş’a geçmesi beklenirken, Rekabet Kurulu’nun son dakikada nihai inceleme başlatması süreci uzattı. Sürecin uzamasında Koç Grubu’nun bünyesinde Tofaş dışında Ford Otosan’ın
da olması ve özellikle hafif ticari sınıfındaki baskın pozisyonlarının etkili olduğu söyleniyor.

2021 yılında Fransız otomotiv şirketi Peugeot S.A. (PSA) ile İtalyan-Amerikan otomotiv şirketi Fiat Chrysler (FCA) birleşmiş, Stellantis adını alan yeni grup bünyesinde o dönem 14 marka ile dünyanın en büyük dördüncü otomotiv şirketi olmuştu. Türkiye’de ise o günden bugüne FCA grubu Tofaş, PSA ise birleşme sonrası Stellantis Türkiye ismini alarak faaliyetlerine devam ediyordu. Ta ki bu yılın mart ayında
Tofaş ve Stellantis tarafından açıklanan ve temmuz ayında imzalanan anlaşmaya kadar.

NİHAİ İNCELEME KARARI

Bu anlaşma uyarınca 2024 yılından itibaren Türkiye'de tüm Stellantis Grubu markalarının satış ve pazarlamasının Tofaş’a geçeceği belli olurken, Tofaş bunun için Stellantis’e nakden 400 milyon Euro ve üstüne de 8 yıl performans ödemesi yapacağını açıkladı. Herkes 2024 başında yeni şirketin faaliyete geçmesini beklerken, Tofaş’ın kısa süre önce KAP’a yaptığı açıklama, Stellantis Otomotiv'in paylarını devralınması işleminin Rekabet Kurulu tarafından nihai rekabet incelemesine alındığını ve bu kapsamda sürecin uzayacağını ortaya koydu.

PEKİ SÜREÇ NİYE UZADI?

Sebebi aslında Tofaş’ın Stellantis markalarını bünyesine almasından çok Koç Grubu’nun otomotiv sektöründeki ağırlığıyla ilgili olduğu düşünülüyor. Bugün Koç Grubu, hem Tofaş hem de Ford Otosan’ın ortak kontrolüne sahip ve anılan şirketler binek ve hafif ticari araçlar pazarında birbirlerinin rakibi konumunda. Ortak üçüncü taraf hissedarlığının yanında Koç Holding Otomotiv Grubu Başkanı’nın hem Tofaş hem de Ford Otosan’ın başında olmasından ötürü, her iki şirketin yönetim kurulu üyeleri farklı olmasına rağmen açıkçası birbirine bağlı yönetime sahip olduğu düşünülüyor. Ayrıca Tofaş’ın Stellantis markalarını almasından sonra özellikle hafif ticari araçlarda Ford Otosan’ın da eklenmesiyle payının yüzde 75’lere ulaştığı bir gerçek. İşte bu yüzden Rekabet Kurulu’nun nihai incelemeye aldığı ve şartlı izin verebileceği söyleniyor. Bekleyip göreceğiz.

Tofaş, her 100 araçtan en az 35’ini satacak

Tofaş (FCA), bünyesindeki Fiat, Alfa Romeo, Jeep, Maserati ve Ferrari markaları ile 11 ay sonunda toplam satışlarda yüzde 16,76’lık paya sahip. Bunun yüzde 16,22’si tek başına Fiat’tan geliyor. Tofaş’ın otomobildeki payı yüzde 14,34, hafif ticaride ise yüzde 25,46.

Yeni adı Stellantis Türkiye olan PSA ise Peugeot, Opel, Citroen ve DS markalarıyla 11 ay sonunda toplam satışlarda yüzde 18,12’lik pazar payına sahip. Otomobildeki payı yüzde 17,70, hafif ticaride ise yüzde 19,61.

Yani tüm Stellantis markalarının Tofaş bünyesine girmesi sonucu oluşacak toplam pazar gücü şu an için yüzde 35’i buluyor. Otomobilde yüzde 32, hafif ticaride ise yüzde 45’lik paya

Koç’un ticari araçtaki payı %73’ü bulacak

Tofaş ve Stellantis arasında mart ayında açıklanan, temmuz ayında ise imzalanan anlaşmanın diğer bir önemli ayrıntısı ise 2025 yılı başından itibaren Bursa’da Tofaş’ın 5 marka (Fiat, Peugeot, Opel, Citroen ve Vauxhall) için hem orta boy hafif ticari araç hem de binek otomobil versiyonlarında “K0” modelini üretecek olması. Bu model Ford Otosan’ın Yeniköy fabrikasında üretilen Transit Connect ile aynı sınıfta yer alacak. Dolayısıyla Koç Holding, sadece iç pazar satışlarında değil, orta sınıf ticari araç üretiminde de önemli bir güce sahip olacak. Bu üretimle birlikte Koç’un iç pazardaki payı daha da artacak. Bu da Rekabet Kurulu’nun baktığı diğer ayrıntılardan biri.

Türkiye’deki büyük otomotiv grupları

Türkiye’deki büyük otomotiv gruplarına baktığımızda şu an Peugeot, Opel, Citroen ve DS markaların bünyesinde bulunduran PSA Grubu (Stellantis) yüzde 18,12’lik pazar payı ile ilk sırada yer alırken, Tofaş yüzde 16,76 ile ikinci, Renault ve Dacia markalarını bünyesinde bulunduran Oyak Grubu ise yüzde 14,21 ile üçüncü sırada yer alıyor. VW, Audi, Seat, Cupra, Skoda, Porsche, Bentley ve Lamborghini markalarının distribütörü Doğuş Otomotiv ise dördüncü sırada yer alıyor.

Fiat’tan Türkiye’de elektrikli ticari atağı

FIAT, Türkiye’de iki yeni ve tamamen elektrikli modeli, E-Doblo ve E-Scudo’yu satışa sundu. E-Doblo, 100 kW elektromotor ve 50 kW/h batarya kapasitesi ile WLTP döngüsünde birleşik 280 km’nin üzerinde ve şehir içinde 400 km’ye varan menzil sunarken yüzde 80 batarya doluluk
oranına hızlı sarj ile yarım saatte ulaşabiliyor. Fiat’ın orta ticari araç segmentindeki yeni oyuncusu olan E-Scudo ise 75 kWh kapasiteli bataryadan beslenen, 100 kW güç ve 260 Nm tork üreten elektrik motoru ile birleşik 330 kilometre ve şehir içinde 420 kilometreye varan menzil sunuyor. E-Doblo, aralık ayında lansmana özel 1.354.900 TL’den, E- Scudo ise 1.749.900 TL’den başlayan fiyatlarla satın alınabiliyor.

Renault, Avrupa dışında Türkiye ile büyüyecek

Fransız Renault, geçen hafta Bursa Oyak Renault fabrikasının 2027 yılına kadar olan üretim planını açıkladı. Halihazırda Clio ve aynı platformda Mitsubishi Colt’un üretildiği 378 bin adet kapasiteli Bursa fabrikasında 2027 yılına kadar 400 milyon Euro yatırımla 4 yeni Renault modeli üretilecek. Bu 4 modelin 3’ü B ve C SUV segmentinde yer alırken, bunlardan ilki 2024 yılının ikinci yarısında satışa sunulacak yeni Duster
olacak. Yeni Dacia Duster, Bursa’da Renault logosuyla üretilecek ve ağırlıklı iç pazar olmak üzere, Avrupa dışında 50 ülkeye ihraç edilecek. (Orta Asya, Ortadoğu, Afrika vs…)

ELEKTRİKLİ MODEL YOK

Renault’nun Bursa’da hibrit dışında 2027 yılına kadar yüzde 100 elektrikli bir modeli üretme planının olmadığı da ortaya çıktı. Elektrikli otomobil üretilmemesiyle Bursa fabrikasının ağırlıklı Avrupa ihracatının yavaş yavaş farklı Avrupa dışı bölgelere ve ülkelere kayacağı da anlaşılmış oldu. Bu noktada Türkiye açıkçası biraz da kapanan Rusya fabrikasının da rolünü üstlenmiş olacak.