Cumhuriyet Halk Partisi Cumhuriyet’in kuruluşu ile yaşıt bir siyasi parti ve son Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu da 2010 yılının Mayıs ayından bu yana 10 yıldır partinin genel başkanlığı görevini sürdürüyor.
Kılıçdaroğlu bugüne dek genel başkan olarak bir çok kez genel, yerel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yarıştı, referandumlara girdi ve bunların hiç birini kazanamadı. Genel başkan olarak katıldığı ilk genel seçimde (2011 yılı) CHP oyların yüzde 25.98’ini alırken, 2018 yılında yapılan son seçimlerde de oyların yüzde 25.32’sini aldı. İki seçim arasında seçmen tercih oranı hiç değişmedi, sabit kaldı.
Kılıçdaroğlu yönetiminin en büyük seçim başarısı İyi Parti ittifakı ile girdiği ve HDP’nin de aday göstermeyerek bu ittifaka açık destek verdiği son yerel seçimler oldu. CHP uzun yıllar sonrasında bir ittifak içinde de olsa İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyelerini kazandı; İzmir’i elinde tuttu ve belediye başkanlıklarına Antalya, Adana ve Mersin gibi büyük şehir belediyelerini de kattı. Parti en büyük rakibi AKP karşısında psikolojik üstünlüğü ele geçirdi. Üstüne üstlük CHP’nin büyük oyuncu olduğu Millet İttifak’ı İstanbul seçimlerini üst üste iki kez kazandı ve ertelenen ilk seçimler yerine Haziran’da yapılan seçimlerde de oy oranını ciddi biçimde arttırdı (Mart 2019 seçimleri yüzde 49 ve Haziran 2019 seçimleri yüzde 54).
Bugün gelinen noktada partinin yüzde 26.76 oy oranına sahip olduğu tahmin ediliyor (Metropoll Araştırma, Türkiye’nin Nabzı Ağustos 2020). Dolayısıyla, Kılıçdaroğlu on yıllık süreçte genel başkan olarak girdiği ilk seçim sonuçları üzerine 0.78 puan ve son genel seçim sonuçları üzerine de 1.44 puan eklemiş bulunuyor.
Bizim siyasal genlerimizde parti genel başkanlarının seçim yenilgisi üzerine liderliği bırakması, partideki diğer siyasetçilere yol açmak için koltuktan inmesi gibi davranışlar yer almıyor. Siyasetçiler neredeyse ömürlük bir şekilde parti genel başkanı seçiliyorlar.
Benzer bir alışkanlığın Kılıçdaroğlu için de geçerli olduğunu tahmin etmekle birlikte, CHP’li olsun ya da olmasın metropol illerinde yaşayan seçmenlerin CHP’nin başında kimi görmek istediklerini sorguladığımızda oldukça ilginç bir tablo ile karşı karşıya kalıyoruz. Hemen hatırlatmak gerekirse, son Genel Seçimler’de CHP’nin bu üç ilde kazandığı oy oranı yüzde 29 ve bu oran Türkiye ortalamasının 4 puan üzerinde bulunuyor.
Sia Insight’ın metropol illerinde yaşayan yetişkin nüfus ile Eylül ayında gerçekleştirdiği araştırma sonuçlarına göre, seçmenlerin yüzde 28’i bu konuya hiç ilgi duymuyor ve CHP’nin başındaki siyasetçi ile ilgilenmiyorlar. Bu oran 18-24 yaş grubu seçmenler arasında yüzde 42’ye kadar yükseliyor. Bunun yanı sıra, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne destek veren seçmenlerin de yüzde 33’ü CHP’nin lideri hakkında herhangi bir tercihte bulunmuyor.
Metropol illerinde yaşayan seçmenlerin CHP lideri olarak görmek istedikleri dört isim öne çıkıyor; Muharrem İnce, Ekrem İmamoğlu, Kemal Kılıçdaroğlu ve Mansur Yavaş. Bu isimlerin tercih edilme oranları birbirine son derece yakın bulunuyor; aralarında önemli bir ayrışma yok.
Seçmenlerin parti başında en çok görmek istedikleri isim Muharrem İnce (yüzde 20). İnce özellikle genç (yüzde 29) ve erkek seçmenlerin daha çok tercih ettiği bir isim (yüzde 27). Ancak, İnce’yi üst sıraya taşıyanlar özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne destek veren seçmenler ve bu kitlenin yüzde 24’ü CHP’nin başında Muharrem İnce’yi görmek istiyor. İnce’nin partisinin dahil olduğu kanattaki tercih edilme oranı ise yüzde 17. Şu an adım adım Anadolu’yu gezen İnce’nin bu gerçeği dikkate almasında fayda var.
Muharrem İnce’den sonra metropollü seçmenler birbirine son derece yakın oranlarda İmamoğlu (yüzde 16), Kılıçdaroğlu (yüzde 15) ve Yavaş (yüzde 14) arasında tercih yapıyorlar.
Kılıçdaroğlu ve İmamoğlu özellikle yetişkin ve orta yaş grubu seçmenlerin ilk tercihi. Bunun yanı sıra, İmamoğlu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden memnun olmayanların (yüzde 20), üst ve orta üst sosyo-ekonomik sınıfların öncelikli lider adayı olarak konumlanıyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden memnun olmayanların ikinci tercihi de mevcut genel başkan Kılıçdaroğlu (yüzde 17).
Kemal Kılıçdaroğlu CHP’de ilginç bir güç dengesi üzerinde liderliğini sürdürüyor. Kılıçdaroğlu son parti kurultayında (rakipleri yeterli imzayı toplayamadığı için) tek başına girdiği genel başkanlık seçimini delege oylarının yüzde 95’ini alarak kazandı. Ancak, uzun zamandır rakibi konumunda olan ve partinin Cumhurbaşkanı adayı olarak da açıkladığı İnce şu anda kamuoyunun ve İmamoğlu da partisinin de dahil olduğu ittifakın Genel Başkan olarak görmek istediği veliaht adayları.
AKP cephesindeki veliaht adayları da bir sonraki yazının konusu olsun.