Yerel seçimlerin hemen ardından gelen Ramazan Bayramı toplumsal olarak derin bir nefes almamıza ve yoğun hayat temposuna kısa bir ara vermemize olanak sağladı.

Yerel seçim sonuçları, çoğumuzun ruhunda bir hafiflemeye yol açtı ve özgüvenimizin tazelenmesinde katalizör rolü oynadı. Bayrama daha güler yüzle ve daha iyimser bir ruh haliyle girdik. Şimdi yeniden rutinlerimizle, endişe ve kaygılarımızla baş başayız. Ancak, kabul edelim ki, bu endişe ve kaygılar karşısında bugün kendimizi daha bir güçlü hissediyoruz.

Geçip giden bayramın zihinlere nakşedilen görsel imgeleri hep tatil görüntüleri oldu.

Istakoz ve Maldiv adalarıyla ilgili imgeleri bir yana bırakacak olursak İstanbul Eminönü’nde çekilmiş görüntüler ile Yunan adalarına gidenlerin görüntüleri bu senenin ilk toplu tatilini sembolleştirdi.

Bayram tatilinde Yunan adalarına giden Türklerin sayısı yaklaşık 20 bin kişiyi buldu. Haberlerin coşkulu dili ve meseleyi ele alış tarzı göz önüne alındığında bu rakamın çok daha büyük olmasını, yüz binlerle ifade edilmesini bekliyorsunuz, ama sayı bu. Kuşkusuz ki, geçmiş dönemlerle kıyaslama yapıldığında bu rakam oldukça yüksek; bazı haberlerde bu sayının normalin üç katı olduğu belirtildi. Bunun da en önemli nedeni bazı Yunan adalarında uygulanan kapıda vize uygulaması.

Yurt dışında tatil yapma alışkanlığı ülkemizde çok yaygın değil, daha doğrusu tatil yapma alışkanlığı, bizim sosyal pratiklerimizde sıkça karşılaştığımız bir etkinlik değil.

Bununla birlikte, tatil ya da başka amaçlarla yurtdışına çıkanların sayısında son yıllarda önemli bir artış gözleniyor.

Örneğin, 2021 yılında yurtdışına çıkanların sayısı 2.759.186 kişi iken, geçtiğimiz sene bu sayı 11.167.433’e kadar ulaştı. 2023 yılında nüfusumuzun 85.279.553 kişi olduğu düşünüldüğünde yurtdışına çıkanların oranı yüzde 13 oldu.

Türkiye’den yurtdışına en çok seyahat edilen ülkeler arasında Irak ve Bulgaristan ilk sıralarda yer alıyor (sırasıyla, 1.908.838 ve 1.449.968 kişi). Bu iki ülkeyi Yunanistan izliyor (890.442 kişi). İlk iki ülkenin toplam payı yüzde 30. Buna Yunanistan’ın payı eklendiğinde, oran, yüzde 38’e yükseliyor.

Yurt dışına çıkış yapanlar arasında tatil amaçlı seyahat edenlerin oranı yüzde 38, akraba ziyareti nedeniyle çıkanlar yüzde 22 ve iş amaçlı seyahatler yüzde 20 olarak kayıtlara geçti.

Dolayısıyla, resmi rakamlara dayanarak, tatil amaçlı olarak yurt dışına çıkanların toplam nüfus içindeki payının yüzde 5 olduğunu söyleyebiliriz.

Kuşkusuz, bayram tatiline damga vuran diğer önemli görüntüler Eminönü’nde çekilenler oldu.

İstanbul’da tatil yapmayı tercih eden bazı İstanbullular, bu görüntülerden yola çıkarak şehrin işgal edildiğini iddia eden vicdansızca paylaşımlarda bulundular; bunları bir yana bırakırsak, bu görüntüler, hem şehrin yoksulluğu hem de şehir içi hareketliliği üzerine son derece değerli birer kayıt oldu.

İstanbul’daki şehir içi hareketlilik üzerine yapılan araştırmalar şehirde bildiğimizin ötesinde bambaşka hayatların yaşandığını kanıtlıyor.

2022’de Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Feyza Akınerdem’in İstanbul Planlama Ajansı ile yaptığı araştırmaya göre, İstanbullu kadınların yüzde 54’ü yaşadıkları yere göre İstanbul’un diğer yakasını hiç görmemiş.

İnternette yapılan basit bir tarama, sayısı hiç de azımsanmayacak sayıda İstanbullunun bugüne kadar hiç deniz görmediğini anlatan haberlerle sizi buluşturacaktır. Daha bu yılın başında, Şehir Hatları’nın 173. kuruluş yıldönümünde, Ümraniye, Bayrampaşa, Sultangazi gibi ilçelerde yaşayan ve hayatlarında hiç deniz görmeyen 100 çocuğa 2 saatlik bir Boğaz turu düzenlendi.

Bayram, “hayatımda ilk kez Eminönü’ne geldim” diyen 17 yaşındaki gencin de, iki sene sonra Eminönü’ne inen ve ”evde iyi ki sandviç ve börek yaptık, her şey çok pahalıydı” diyen İstanbullunun da bayramı. Şehir hepimizin şehri.