Sosyal yardımları kısıtladı, zenginlere vergi indirimi yaptı

Kamuoyunda “One Big Beautiful Bill Act” (Büyük Güzel Bir Yasa) olarak tanıtılan paket, zenginler için milyarlarca dolarlık vergi indirimleri içerirken, sağlık hizmetlerinden gıda yardımına kadar birçok sosyal programda kısıtlamalar öngörüyor.

Tasarı hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’da günler süren yoğun müzakerelerin ardından kabul edildi. ABD Kongresi’nin resmi mali gözlemcisi olan Bütçe Ofisi (CBO), yasanın önümüzdeki 10 yılda federal bütçe açığını 3,3 trilyon dolar artırabileceğini ve milyonlarca insanın sağlık sigortasını kaybedebileceğini öngörüyor. Ancak Trump yönetimi bu tahminlere katılmıyor.

Oylama süreci, Demokrat Parti Temsilciler Meclisi Azınlık Lideri Hakeem Jeffries’in sekiz saatten uzun süren konuşmasıyla gecikmişti. Yasa, zenginlere vergi indirimleri getirirken yoksullar için şartları daha da zorlaştırmakla eleştiriliyor. Cumhuriyetçi senatörlerin çoğunun lehinde oy kullandığı paketin içeriğinde öne çıkan bazı başlıklar şöyle:

Medicaid’de kısıtlamalar ve yeni koşullar

"ABD’de düşük gelirli ve engelli milyonlarca insanın sağlık hizmeti aldığı Medicaid programında önemli kısıtlamalar getiriliyor. Yeni yasaya göre, çocuksuz ve sağlıklı yetişkinlerin Aralık 2026’dan itibaren Medicaid’den yararlanabilmek için ayda en az 80 saat çalışma şartı aranacak.

Ayrıca Medicaid'e kayıt yenileme süresi yılda birden altı aya indirilecek ve gelir/ikamet belgeleri daha sık istenecek. Senato taslağı, eyaletlerin Medicaid maliyetini finanse etmek için aldığı vergileri azaltmayı da hedefliyor. Özellikle kırsal hastaneleri olumsuz etkileyecek bu kesintiler nedeniyle Senato’da 50 milyar dolarlık bir kırsal hastane fonu oluşturuldu."

ABD Kongresi’nin analizine göre bu değişiklikler nedeniyle gelecek on yılda yaklaşık 12 milyon Amerikalının sağlık sigortası kapsamı dışında kalabilir.

Gıda yardımı programında kesintiler

ABD’de 40 milyon kişiye yardım sağlayan Gıda Kuponu Programı (SNAP) da kısıtlanıyor. Senato’nun önerisine göre, eyaletler bu programın maliyetine daha fazla katkı yapmak zorunda kalacak. Ödeme hatası oranı yüzde 6’nın üzerinde olan eyaletler, federal bütçeden daha az destek alacak. Ayrıca çocuksuz ve sağlıklı yetişkinlere yönelik yeni çalışma şartları getirilecek.

Bahşiş ve fazla mesai gelirine vergi muafiyeti

Trump’ın seçim vaatlerinden biri olan bahşişlerden vergi alınmaması planı da yasada yer alıyor. Buna göre belli bir miktara kadar bahşiş ve fazla mesai gelirleri vergiden düşülebilecek. Ancak bu muafiyet yıllık geliri 150 bin doları (bekârlar için) veya 300 bin doları (evli çiftler için) aşanlar için kademeli olarak kaldırılacak ve 2028’de sona erecek.

Temiz enerji vergi indirimleri

Senato Cumhuriyetçileri, Biden döneminde başlatılan temiz enerji yatırımlarına verilen vergi kredilerini tamamen kaldırmak yerine kademeli olarak azaltmayı öneriyor. Rüzgâr ve güneş enerjisi gibi yatırımlar için kredi desteği 2028’e kadar aşamalı olarak düşürülecek. Ayrıca Çin gibi “endişe verici yabancı unsurlarla” bağlantılı tedarik zincirlerine sahip şirketlere vergi indirimi verilmeyecek.

Trump ve Cumhuriyetçi liderler, bu yasayı Amerikan ekonomisini büyütmek ve vergi yükünü azaltmak için tarihi bir adım olarak savunuyor. Muhalefet ise sosyal yardımları kısarak gelir eşitsizliğini artıracağı ve milyonlarca Amerikalıyı sağlık sigortasız bırakacağı uyarısında bulunuyor.

ABD’de yasama sürecinin bir parçası olarak, Temsilciler Meclisi ve Senato aynı büyük bütçe yasası için kendi ayrı taslaklarını hazırlayıp oyladı; bu iki versiyon bazı detaylarda farklılık gösteriyor. Örneğin Medicaid kısıtlamaları, vergi indirimleri ve eyalet-yerel vergi (SALT) indirimi sınırı gibi maddelerde farklı hükümler içeriyorlar. Son aşamada Kongre liderleri bu iki taslağı birleştirip ortak bir uzlaşma metni oluşturacak ve bu nihai hal Başkan’ın onayına sunulacak. Hem Senato’dan hem de Temsilciler Meclisi’nden geçen yasa, Başkan Trump’ın imzasına sunulacak. Trump’ın bu yasayı 4 Temmuz Bağımsızlık Günü olarak kutlanan bugün törenle imzalaması öngörülüyor.