Çiftçinin alın teri altın karşısında eridi

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, iktidarın “artış” diye açıkladığı alım fiyatlarının, girdi maliyetleri ve enflasyon dikkate alındığında üreticiyi yoksullaştırdığını söyledi. Gürer’e göre sıkı para politikası fiyatları baskılarken, gram altın bazında çiftçinin geliri yıl bazında eriyor. “Üretici emeğinin karşılığını alamıyor, alın teri değersizleşiyor,” dedi.

Altınla ölçülen kayıp: Her üründe düşüş

Gürer’in paylaştığı tabloya göre 2024’te 1 ton ürünün karşılığı olan gram altın miktarı, 2025’te belirgin şekilde azaldı:

• Ekmeklik buğday: 3,20 gram → 2,52 gram (−0,68 gr)

• Yaş çay: 6,58 gram → 4,75 gram (−1,83 gr)

• Pamuk: 9,00 gram → 5,78 gram (−3,22 gr)

• Şeker pancarı: 0,82 gram → 0,58 gram (−0,24 gr)

• Kuru fasulye: 13,16 gram → 7,09 gram (−6,07 gr)

Gürer, “Kuru fasulyede fiyat yerinde sayarken altın karşısında gelir neredeyse yarıya indi,” dedi.

Kâğıt üzerinde artış var, alım gücünde yok

2024’te buğday alım fiyatı 9.250 TL iken 2025’te 13.500 TL’ye çıktı. Ancak aynı dönemde gram altın 2.888 TL’den 5.359 TL’ye yükseldi. Gürer, gübre, ilaç, tohum, mazot, elektrik, sulama, bakım ve hasat giderleri eklendiğinde bu artışın çiftçinin beklentisini karşılamadığını vurguladı.

Borç sarmalı derinleşiyor

2025 yılı başında çiftçilerin bankalara olan borcu 899 milyar 745 milyon 729 bin TL iken, 7 ayda 1 trilyon 94 milyar 204 milyon 662 bin TL’ye çıktı. Gürer, “Borcunu ödeyemeyen çiftçinin kapısına icra dayanıyor; traktörü ve tarlası varsa kredi bulabiliyor ama hasatta önce bankaya ödeme yapmak zorunda kalıyor,” dedi.

Tarım Kanunu’ndaki yüzde 1 uygulanmıyor

Gürer, Tarım Kanunu’nun milli gelirin en az yüzde 1’inin destek olarak verilmesini öngördüğünü ancak bu hükmün 2006’dan beri uygulanmadığını belirtti: “2025’te 615 milyar TL destek verilmesi gerekirken 135 milyar TL ile idare ediyorlar. Bu tablo ithalatı artırıp yerli üretimi daraltıyor.”

Gürer, ürün fiyatlarının belirlenmesinde enflasyon, üretim maliyeti ve üreticinin refahının birlikte dikkate alınması; TMO’nun piyasada etkin alıcı rolünü üstlenmesi ve geç ödenen desteklerin güncellenerek zamanında ödenmesi gerektiğini söyledi. “Mevcut sistem çiftçiyi yoksullaştırdı; üretici daha çok çalışıp daha az kazanıyor,” dedi.