Don felaketi elma ihracatını vurdu: “Pazarımızı kaybetmekten korkuyoruz”
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’deki meyve üreticilerini etkileyen don felaketini yerinde inceledi. Sert çekirdekli meyvelerde ciddi zarar oluştuğunu belirten Gürer, “Kayısı, şeftali, nektarin, erik, badem, ceviz gibi ürünlerde ve armut, üzümde rekolte kaybı büyük. Tarım Bakanlığı destek vereceğini açıkladı ama nasıl bir yol izleneceği belirsiz” dedi.
Niğde’nin Türkiye’de elma üretiminde önde gelen illerden olduğunu vurgulayan Gürer, “600 bin ton üretim yapılıyor, kayıt dışıyla bu daha da yüksek. Misket elmasında bir numarayız. Don nedeniyle özellikle ihracat yapılan bodur elmalarda büyük zarar oluştu. Soğuk hava deposundaki son ürünler ihracata gidiyor, sonra ürün kalmayacak. Tarım işçisinden tedarikçiye herkes etkilenecek” diye konuştu.
“Hindistan pazarını kaybedebiliriz”
600 dekarda üretim yapan elma üreticisi Cemil Acer, bu yıl yaşanan donun etkilerini şöyle anlattı: “Ermenistan, Irak ve Hindistan’a elma gönderiyorduk ama bu yıl ürün yok denecek kadar az. Hindistan, Çin’le yaşadığı sorunlar nedeniyle bizim için büyük bir pazar haline gelmişti. Ancak bu yıl elma olmadığı için o pazarı kaybetme riskiyle karşı karşıyayız.”
İşçi de ürün de gitti
Acer, istihdamda da büyük kayıp yaşandığını belirterek, “Depoda 50 kişi çalışıyordu. Gündelikçi öğrenciler ve yevmiyelilerle bu sayı artıyordu ama şimdi kimse çalışamayacak. Bu son elmalar ihraç edildikten sonra depomuzda elma kalmayacak” dedi.
“Ağaçları kurtarsak bile gideri karşılayamayız”
Cemil Acer, ağaçların bakımının sürmesi gerektiğini vurgulayarak, “2025 sonunda ve 2026 başında ihracat yapamayacağız. Sabit giderlerimiz devam ediyor ama bunları karşılamak gittikçe zorlaşıyor” dedi. Don olaylarına karşı cihaz kullanıp kullanmadığı sorusuna ise, “-6 derecede hiçbir sistem işe yaramıyor. Sprint sistemi bile ağaçlara zarar veriyor, meyve gözlerini etkiliyor. Bu kadar ekstrem soğuklara karşı etkin bir çözüm yok” yanıtını verdi.
“Ürün yoksa pazar da gider”
CHP’li Gürer, “Daha önce Niğde’de yerli elma ağaçları söküldü, ihracata uygun türler dikildi. Şimdi don nedeniyle bu yeni türlerde de ciddi kayıplar var. Türkiye elma pazarlarını kaybederse, yeniden kazanmak kolay olmayacak” dedi.
Gürer, “Elma sadece meyve değil; ambalaj, nakliye, işçilik gibi kalemlerle çok ciddi bir ekonomik zincir. Üretici bu yükün altından kalkamıyor. Ticari ilişkilerin şimdiden planlanması, çiftçinin yanında olunması şart” diye konuştu.
TÜİK verisiyle uyardı: Tüketici de etkilenecek
Türkiye’de yıllık elma üretiminin 4.5 milyon ton olduğunu, bunun 1 milyon 363 bin tonunun ihraç edildiğini söyleyen Gürer, kayısı, üzüm, narenciye, kiraz gibi ürünlerde de benzer sorunların yaşandığını vurguladı. “Rekolte düşüklüğü fiyatları artırır, tüketiciyi de zor durumda bırakır. Bu yaz meyve temininde ciddi sıkıntı yaşanacak” dedi.
Gürer, “Genç fidanların ve mevcut ağaçların bakımı çok önemli. Üretimin sürdürülebilirliği için bu süreç atlanmamalı” ifadelerini kullandı.
