OSB’lerde yangın alarmı: 292 bölgeden sadece 74’ünde itfaiye var

Ekonomim yazarı Levent Akbay’ın haberine göre, Türkiye’de sanayinin kalbi olan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), art arda yaşanan yangınlara rağmen yangın güvenliği konusunda sınıfta kaldı. Türkiye genelinde faaliyette olan 292 OSB’den yalnızca 74’ünde itfaiye teşkilatı bulunuyor. Geriye kalan 218 OSB’de ise yangına bölge içinden hızlı ve doğrudan müdahale imkânı yok.

OSB mevzuatında zorunluluk yok, çözüm belediyelerden bekleniyor

Yangına ilk müdahale şansının bulunmaması, can ve mal kaybını artırırken; mevzuatta itfaiye teşkilatı kurma zorunluluğunun olmaması, sorumluluğu OSB yönetimlerinden alıp belediyelere yönlendiriyor. Ancak belediyelerin kapasitesi her acil durumu karşılamaya yetmiyor. Bu nedenle yangınların büyümesi kaçınılmaz hale geliyor.

İtfaiyesi olmayan OSB’ler genellikle en yakın ilçe ya da il belediyesinin birimlerinden destek alıyor. Ancak yangın anında geçen dakikalar hayati önemde olduğu için, bu gecikmeler büyük zararların önünü açıyor. Bazı bölgelerde OSB’ler ortaklaşa itfaiye kurarak bu eksikliği telafi etmeye çalışsa da, bu çözüm sınırlı sayıda uygulamada kalıyor.

OSB’lerin sanayi kentlerine göre karnesi

• İstanbul: 8 OSB’den 2’sinde itfaiye var, 4’ü ortak hizmet alıyor.
• Ankara: 12 OSB’nin 6’sında itfaiye var.
• Kocaeli: 14 OSB’nin 5’inde itfaiye teşkilatı mevcut.
• İzmir: 13 OSB’nin 6’sında itfaiye var, 3’ünde hazırlık sürüyor.
• Konya: 8 OSB’den sadece 1’inde itfaiye bulunuyor.
• Bursa: 16 OSB’den 5’i kendi itfaiyesine sahip.

2024’te 720 endüstriyel yangın ve patlama: 29 işçi hayatını kaybetti

Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin verilerine göre, 2024 yılında Türkiye’de 694’ü yangın, 26’sı patlama olmak üzere toplam 720 endüstriyel olay yaşandı. Bu olaylarda 29 işçi yaşamını yitirirken, 138’i yaralandı. En çok yangın çıkan sektörler arasında tekstil (%24), ağaç-kağıt-mobilya (%22), metal (%18) ve plastik-kauçuk (%8) yer aldı.

En riskli alanlar ise depolama ve üretim bölümleri. Verilere göre, 265 olaydan 56’sı depo alanlarında, 69’u üretim bölümlerinde, 58’i baca sistemlerinde meydana geldi.

Tek fabrikada beş yangın: “Hurda kağıt alanı” hep aynı

Tekirdağ Ergene Ulaş OSB’de bulunan bir karton fabrikasında son 20 yılda tam beş kez yangın çıktı. Tümü, hurda kağıt açık stok alanında başladı. Son yangın 27 Haziran 2024’te yaşanırken, bu örnek sanayi tesislerinde önlenemeyen yangın döngüsünün çarpıcı bir örneği olarak öne çıkıyor.

Deprem olursa ne olacak?

Uzmanlara göre asıl kaygı, çoklu felaket senaryolarında ortaya çıkıyor. Büyük bir depremde eş zamanlı yangınların çıkması, mevcut yapıda hızlı müdahaleyi neredeyse imkânsız hale getirecek. Çünkü Türkiye’nin itfaiye sistemi, hâlâ tekil ve lokal olaylara göre yapılandırılmış durumda.

Sigortalılık düşük, kayıp büyük

Her yıl ortalama 500 sanayi tesisi yangına maruz kalırken, milyarlarca dolarlık yatırım ve üretim tesisi kaybediliyor. Daha da çarpıcı olanı: Bu işletmelerin yalnızca %40’ı sigortalı. Yani geri dönüşü olmayan zararlara neden olan yangınlar, hem üretimi hem de işçilerin geçimini tehdit ediyor.