Patates üreticisi iflasın eşiğinde: Tarlada kalan ürün, markette 6 katı fiyata satılıyor

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde Altunhisar’ın Yakacık bölgesinde yazlık patates üreticileriyle buluştu. Gürer, “Çiftçi geçen yılki fiyatla bu yıl ürününü satmak zorunda kalıyor. Artan maliyetlere rağmen tüccar düşük fiyat veriyor. Ürün tarlada kalıyor, ihracat yasakları ve piyasa dengesizliği çiftçiyi çıkmaza soktu,” dedi.

Her yıl aynı tablo
Patatesin her yıl farklı gerekçelerle zarar ettirdiğine dikkat çeken Gürer, “Türkiye genelinde 49 ilde patates ekiliyor. Niğde ilk sırada. Ama çiftçi isyanda. Girdi maliyetinin üzerine makul kâr konularak alım yapılması şart. TMO’nun devreye girmesi gerekiyor. Aksi hâlde her yıl bu tablo tekrar eder,” ifadelerini kullandı.

Pazarda 6 katına satılıyor
Tarlada kalan ürünün büyük çoğunluğunun orta ve küçük boy patatesler olduğunu söyleyen Gürer, “Tüketici, markette bu patatesleri tarlanın 5-6 katı fiyatına almak zorunda kalıyor,” dedi.

Üç market ve simsarın tahakkümü
Üretici Tuncer Özçelik ise fiyatları büyük market zincirlerinin ve simsarcıların belirlediğini anlattı: “Üç büyük market taban fiyat veriyor. Araya simsarcı giriyor. Mazot 56 lira, gübre 30 bin lira. Elektrik faturası banka faizi gibi. İhracat acilen açılmalı. Bu mal tarlada kalırsa heba olacak.”

Sulama ve elektrik bedeli, üretimi imkânsızlaştırıyor
İsmail Dilekli adlı üretici, “Elektrik saati 500 lira. Kredi borçlarımız birikti. Devlet ‘üretme’ diyor adeta. Çözüm bulunmazsa üretici bu işi bırakır. Ya hırsızlık ya da intiharla sonuçlanır,” diyerek tehlikenin boyutunu ortaya koydu.

Verim var, ilgi yok
Gürer, “Niğde’de üretilen patates kaliteli. Ama küçük boylar toplanmıyor. Oysa o patatesler başka şehirlerde daha yüksek fiyata satılıyor. Tüccar az, alım zayıf. Çiftçi ürününü satamadığı için tarlaya küsüyor,” dedi.

Rakamlarla kriz
Gürer’e göre, Türkiye’nin patates üretimi 1999’da 6,5 milyon tondu, 2024’te yine aynı seviyede kaldı. Ancak nüfus 30 milyon arttı. “Bu üretimle bu nüfus doymaz. Çiftçi ürün desenini değiştiriyor, patatesten kaçıyor,” dedi. Çiftçi sayısının 2,3 milyona düştüğünü vurgulayan Gürer, destekleme yapılmazsa bu sayının daha da azalacağı uyarısında bulundu.

İhracatın önündeki engeller kalkmalı
Üreticiler, ihracat izinlerinin, pasaport ve gümrük işlemlerinin hızla çözülmesini talep ediyor. Aksi hâlde ürün tarlada yanacak.

Yazlık patatesin kaderi
Gürer, yazlık patatesin depolanamadığını hatırlattı: “Hasat edilen ürün hemen sevk edilmeli. Ancak ihracat yapılmadığı için 1 milyon tonluk Niğde üretimi tarlada kalıyor.”

Üretim planlaması şart
Gürer son olarak üretim planlaması çağrısı yaptı: “Niğde gibi patatese uygun bölgelerde üretim teşvik edilmeli. Her ilde patates ekimi yaygınlaşınca piyasa dengesizleşiyor. Bölge bazlı, üç yıllık planlama uygulanmalı.”