Sosyal güvenlik alarm veriyor, çalışanların primleri sistemi kurtarmıyor

Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemi alarm veriyor. Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez kişisel blogunda kaleme aldığı yazıda, 2024 sonu itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’nda (SGK) ciddi bir finansman açığı oluştuğunu, sistemin çalışanların primleriyle ayakta kalamadığını vurguladı. Eğilmez’e göre, sistemin yükü giderek artıyor ve açık doğrudan devlet bütçesinden kapatılıyor.

Eğilmez’in değerlendirmesine göre, 2024’te Türkiye'de 25,6 milyon aktif sigortalıya karşılık 16,7 milyon pasif sigortalı (emekli ve hak sahibi) bulunuyor. Bu tablo, yaklaşık her 1,5 çalışana 1 emekli düştüğünü gösteriyor. Oysa sürdürülebilir bir sistem için ideal oran, 4 çalışana 1 emeklidir.

Prim gelirleri yetmiyor, bütçeden 1,4 trilyon TL aktarıldı

SGK’nin 2024 yılı toplam gelirinin 3 trilyon 962 milyar TL’ye ulaştığını belirten Eğilmez, bu gelirin yüzde 71’inin primlerden geldiğini söyledi. Buna karşın, sadece emekli aylıkları için yapılan harcama 2 trilyon 667 milyar TL’ye, sağlık harcamaları ise 980,9 milyar TL’ye ulaştı.

“Gelirler giderleri karşılamıyor, açık hızla büyüyor. 2023’te 894 milyar TL olan bütçeden SGK’ye yapılan transfer, 2024’te 1 trilyon 442 milyar TL’ye yükseldi” diyen Eğilmez, sistemin kamu maliyesi üzerindeki yükünü vurguladı.

İşsizlik çözülmeden sistem düzelmez

Sistemin temel sorunlarından birinin işsizlik olduğunu söyleyen Eğilmez, “Geniş işsizlik oranı yüzde 28,8. İş gücüne katılamayan 10 milyonu aşkın insan varken çalışan sayısı artmaz. Yatırım olmadan iş, iş olmadan prim olmaz” ifadelerini kullandı.

Dar tanımlı işsizliğin Mart 2025 itibarıyla 2 milyon 807 bin olduğunu hatırlatan Eğilmez, çalışmaya hazır olup iş aramayanların da dahil edilmesiyle işsiz sayısının 10 milyonu aştığını belirtti.

“Sürekli risk yaratan ülkeye yatırım gelmez”
Ekonomik istikrarsızlık ve siyasi risklerin, Türkiye'yi yatırım açısından cazip olmaktan çıkardığını belirten Eğilmez, “Yatırım gelmeden istihdam artmaz. İstihdam olmadan sosyal güvenlik sistemi primlerle ayakta duramaz. Devletin bütçeye sürekli yüklendiği bu sistem, uzun vadede sürdürülemez” dedi.

Türkiye’de Çalışan/Emekli Oranı – Yıllara Göre Seyir

SGK 2024 Gelir-Gider Tablosu (Enflasyon muhasebesine göre)