İdeal kavram ispatı
Bir girişimin başarılı olup olamayacağının en önemli göstergelerinden birisi kavramın ispatıdır (proof of concept). Ürün veya hizmet ile pazar arasındaki uyum genellikle bir pilot çalışma ile test edilir. Test için seçilen pazar önemlidir. Örneğin Kayseri’de mantı satabiliyorsanız, Paris’te de mantı satabileceğiniz iddiasına yatırımcılar burun kıvırabilir. Ama İstanbul gibi trafiği karmaşık bir şehir cepte bakkal çırağı uygulaması için mükemmel bir test ortamıdır. Avrupa’nın en büyük şehri olan İstanbul’da 10 dakikada teslimat yapabiliyorsanız Avrupa’nın her büyük şehrinde yapabilirsiniz.
Pandemide Getir
Ben Getir’in 2015’teki kuruluşundan beri zamanı gelmiş bir girişim olduğunu düşünüyorum. Pandemi döneminde YemekSepeti veya Yurtiçi Kargo gibi eve servis şirketlerinin tümüne talep ciddi olarak arttı. Ayrıca restoranlar kapalı olduğundan bakkal ve marketlere de talep arttı. Bu iki değişim Getir’in büyümesini 2020 yılında çok hızlandırdı. 2020 yılında gelen büyük yatırımların kararı pandemiden önce alınmış da olsa, zamanlamaları çok iyi oldu.
Yelpazedeki Yeri
Ülkemizdeki bakkaliye yelpazesinin kadim oyuncusu tabii ki bakkallarımız. Son yıllarda sayıları 200.000’in altına düşmüş olsa da hem küçük yerleşim bölgelerinde tek alternatif olmaları hem de mahallenin sosyal dayanışma merkezi olmaları nedeniyle kalıcı olacaklarını düşünüyorum. Pandemi döneminde eve en yakın perakende noktası olan bakkalların önemi arttı.
Son dönemde yiyecek ürünlerinin fiyatlarının artması ve alım gücünün azalması indirim marketlerine yaradı. Euromonitor’e göre 3 büyük oyunculu (BİM %49, A101 %30, Şok %19) bu segmentin cirosu 2007’den bu yana yılda ortalama %35 artarak 2020’de 107 milyar TL’yi geçti. Oyuncu sayısının en yüksek olduğu süpermarket segmenti ise 2020 yılında benzer bir büyüme ile 160 milyar TL ciroya ulaştı. Öte yandan bu pazarın iki ucunda bulunan hipermarket (örneğin Migros 5M) ve modern bakkal (örneğin M-Jet) segmentlerinin yıllık ciroları sadece 8-9 milyar TL civarında ve büyüme hızları da diğerlerinden daha düşük.
Bakkaliye sektöründeki en hızlı büyüme tabii ki Getir’in lideri olduğu eve hızlı teslimat segmentinde. Almanya merkezli Delivery Hero, satın almış olduğu YemekSepeti’nin ekip ve tecrübesinden yararlanarak BanaBi ile bu sektöre hızlı bir giriş yaptı. Geniş bir ürün gamı ile pazara giren İste Gelsin de bazı bölgelerde iddialı. Hızla büyüyen ve satışlarını tehdit eden bu pazarın dışında kalmak istemeyen Migros ise Migros Hemen ile bu segmentte yer almaya çalışıyor. Ürün çeşitliliği, hizmet alanı ve teslim sürati konularında en önde olan Getir, fiyat rekabetine girmemesine rağmen piyasa lideri. Ayrıca Getir hizmetlerini Getir Büyük, Getir Su, Getir Yemek ve Getir Çarşı alt markaları ile farklılaştırarak rekabeti yeni boyutlara taşıyor.
Görünen o ki, bu sektörde işi en zor olan segment aşağıdan BİM’in liderliğindeki indirim marketleri yukarıdan da Getir’in liderliğindeki cepte bakkallar tarafından sıkıştırılan süpermarket segmenti. İlk yazımda Getir hakkında söylenecek çok şey var demiştim. Üçüncü yazı ile devam edeceğiz.