Mahkemeden Can Atalay kararı: Sorumluluk TBMM’de

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) Hatay Milletvekili seçilen ancak hapishaneden çıkarılmayan Can Atalay'ın tahliye başvurusuna ilişkin kararını verdi. Mahkeme, sorumluluğun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde olduğunu belirtti ve 'karar verilmesine yer olmadığına' hükmetti.

Yüksek yargıda kriz

TİP'ten milletvekili seçildikten sonra tutuklu olduğu Gezi davası gerekçe gösterilerek hapishaneden tahliye edilmeyen Atalay, Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. AYM'nin verdiği hak ihlali kararının ardından yapılan tahliye başvurusu, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne gönderildi. Yargıtay, Gezi davasında hükümlerin onandığını belirterek, AYM'nin kararını tanımadı ve tahliye talebi reddedildi.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin verdiği karar bir kez daha AYM'ye taşındı. AYM'nin verdiği ikinci hak ihlali kararı, önce İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne oradan da Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne gönderildi. Yargıtay, ikinci hak ihlali kararını da tanımadı. Yüksek yargıda yaşanan bu krizin ardından, Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesi için TBMM'ye yazı gönderdi.

30 Ocak'ta TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ tarafından okunan kararla birlikte Atalay'ın milletvekilliği düşürüldü. Bunun üzerine TİP Genel Başkanı Erkan Baş ile DEM Parti milletvekilleri Gülüstan Kılıç Koçyiğit, Sezai Temelli ve Mehmet Rüştü Tiryaki, Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin AYM'ye başvuru yaptı. Şubat ayında 'karar vermesine yer olmadığını' duyuran AYM, kararın gerekçesini 1 Ağustos'a kadar açıklamadı.

AYM: Vekilliğin düşürülmesi yok hükmünde

160 günün ardından gerekçesini açıklayan yüksek mahkeme, Atalay hakkında verdiği hak ihlali kararlarının geçerli olduğunu, yeniden bir hüküm kurmasına gerek olmadığını vurguladı. AYM ayrıca, Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesi işleminin 'yok hükmünde' olduğu belirtti.

Gazete Duvar'dan Can Bursalı'nın haberine göre, AYM'nin gerekçeli kararının açıklanmasının ardından Atalay'ın avukatları İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne başvurdu. AYM'nin kararına atıfla yapılan başvuruda, Atalay'ın derhal tahliyesi talep edildi. 2 Ağustos'ta yapılan başvuruyla ilgili karar 5 Ağustos'ta çıktı. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, AYM'nin kararının mahkemeyle bağının olmadığını işaret etti. Mahkemenin kararında, AYM kararının TBMM Genel Kurulu'nda Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesiyle ilgili olduğuna dikkat çekilerek, 'karar verilmesine yer olmadığı'na hükmedildi.

'AYM kararının TBMM’nin işlemine yönelik olduğu anlaşılmakla...'

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararında şu ifadeler yer aldı:

"Anayasa Mahkemesi'nin 22/2/2024 tarihli kararın konusunun ise, TBMM Genel Kurulu'nun 30/1/2024 tarihli 54. Birleşiminde Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin 3/1/2024 tarihli ve E.2023/12611 sayılı yazısının Başkanlıkça okunmak suretiyle Genel Kurul'a bildirilmesi işlemine ilişkin olduğu, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, hükümlü müdafiilerinin benzer taleplerinin daha önce değerlendirilerek karara bağlanmış olması ile talep dilekçesine konu Anayasa Mahkemesi kararının ise TBMM Genel Kurulu işlemine yönelik olduğu anlaşılmakla..."