Seyit Torun, Numan Kurtulmuş'a Kamu Denetçiliği Sorularını Sordu

(TBMM) - CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'a Kamu Denetçiliği Kurumu ile ilgili soru önergesi sundu.

Torun, Kamu Denetçiliği Kurumu'nun (KDK) işlevselliği ve bağımsızlığı üzerine TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'tan yanıt talep etti. Kendisi, KDK'nın idarenin işlemlerine yönelik denetim yaparak adalet, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerini güçlendirme amacıyla kurulduğunu, ancak bazı sivil toplum kuruluşları ve akademik çevrelerce yayımlanan raporların, kurumun bu görevini tam olarak yerine getirmekte zorluk yaşadığını ortaya koyduğunu ifade etti.

Özgürlük Araştırmaları Derneği tarafından hazırlanan rapora dikkat çeken Torun, KDK'nın verdiği tavsiye kararlarının büyük bir kısmının idareler tarafından dikkate alınmadığını ve zamanla uygulama oranının düştüğünü ifade etti. Kurumun bu durumu izlemek için bir mekanizmasının bulunmadığını ve kararların yerine getirilmediği takdirde herhangi bir yaptırım uygulanmaması nedeniyle caydırıcılığının zayıfladığını vurguladı.

Torun, KDK'ya yapılan başvuruların çoğunun "kapsam dışı" ile değerlendirildiğine, başvuru sahiplerinin yeterli bilgiye ulaşamadığına ve kararların kamuoyuyla düzenli bir şekilde paylaşılmadığına dikkat çekti. Kendisinin "Şeffaflık ve hesap verebilirlik eksikliği, kamu denetçiliği sisteminin inandırıcılığını zedelemektedir" değerlendirmesinde bulunduğunu belitti.

"Vatandaşın güveni azalıyor"

CHP'li Torun, Türkiye'deki kurumsal güvenin son yıllarda önemli ölçüde azaldığını, bu durumun yalnızca yargı sistemini değil, aynı zamanda KDK gibi denetim ve hak arama mekanizmalarını da doğrudan etkilediğini aktardı. SODEV'in araştırmasına göre, vatandaşların yüzde 48,5'inin yargının bağımsız olmadığını düşündüğünü, yüzde 41,6'sının ise yargıya güven duymadığını belirtti. Ayrıca, Türkiye'nin OECD endeksinde yargıya güven sıralamasında son sıralarda yer aldığını hatırlattı.

Buna ek olarak, 26 ilde gerçekleştirilen bir saha çalışmasında "İdare karşısında haksızlığa uğradığınızda ne yaparsınız?" sorusuna yanıt verenlerin sadece yüzde 10'unun KDK'ya başvuracağını ifade ettiğini dile getiren Torun, "Vatandaş, adalet arayışında Kamu Denetçiliği Kurumu'nu hâlâ güvenilir bir yol olarak görmüyor" değerlendirmesini yaptı.

"2022–2025 arasında KDK'ya yapılan başvuruların kaçı "Kapsam dışı" olarak değerlendirilmiştir?"

Torun'un TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'a yönelttiği sorular şunlardır:

"Kurulduğu yıldan günümüze kadar Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen tavsiye kararlarının idarelerce uygulanma oranı nedir? KDK, uygulanmayan tavsiye kararlarına ilişkin hangi izleme ve raporlama yöntemlerini kullanmaktadır? Kararların gereğini yerine getirmeyen kamu kurumlarına yönelik herhangi bir bildirim, uyarı veya raporlama sistemi bulunmakta mıdır? 2022–2025 yılları arasında KDK'ya yapılan başvuruların kaç tanesi "kapsam" dışı olarak değerlendirilmiştir? "Kapsam dışı" kararların gerekçelerinin kamuya açık biçimde yayımlanmasına yönelik herhangi bir yasal veya idari düzenleme planlanmakta mıdır? KDK kararlarına ve tavsiyelerine ilişkin gerekçeli metinlerin tamamının erişilebilir olacağı bir dijital arşiv veya açık veri platformu oluşturulması yönünde bir çalışma yürütülmekte midir? Kurumun bağımsızlık, tarafsızlık ve etkinliğini artırmak için yapısal veya mevzuatsal bir reform planı bulunmakta mıdır? KDK'nın denetim etkinliğini artırmak amacıyla idareler üzerinde tavsiye kararlarının ötesine geçen bir izleme yetkisi tanınması gündemde midir?"