Üzerinden 8 yıl geçti! Darbe girişiminin ardından Türkiye'de neler yaşandı?

15 Temmuz darbe girişiminin üzerinden 8 yıl geçti. Gülen yapılanmasının arkasında bulunduğu darbe girişimi, 15 Temmuz 2016 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait bazı askeri birliklerin saat 22.00 sıralarında İstanbul'da Boğaziçi Köprüsü'nü trafiğe kesmesi, Ankara'da ise savaş uçaklarının alçak uçuş yapmasıyla başlamıştı. 9 bin askeri personel, 35 uçak, 37 helikopter, 74’ü tank 246 zırhlı araç ve 4 bine yakın hafif silahın kullanıldığı darbe girişimi tüm illerde yaklaşık 21 saatte kontrol altına alındı.

OHAL

15 Temmuz 2016 darbe girişiminin hemen ardından başlayan Olağanüstü Hal (OHAL) 18 Temmuz 2018’e kadar sürdürüldü. Bu süre zarfında OHAL 3 aylık sürelerle 7 kez uzatıldı. OHAL boyunca, iki yılda toplam 36 KHK yayınlandı.

OHAL sürecinde toplam 204 medya kuruluşu kapatıldı. Bunlardan 25’i hakkında kapatma kararı iptal edildi. Kapatılan 179 medya kuruluşu arasında 53 gazete, 37 radyo istasyonu, 34 televizyon, 29 yayınevi, 20 dergi ve 6 haber ajansı bulunuyordu. Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) hazırladığı OHAL raporuna göre, 5 binden fazla akademisyen ve 33 binden fazla öğretmen de ihraç edildi. KHK’lar ile kamudan 142 bin 648 kişi ihraç edildi. 234 bin 419 pasaport iptal edildi. 117 üniversiteden 5. 882 akademisyen ve 1.311 idari personel KHK’larla ihraç edildi. 1.748 vakıf ve dernek KHK'larla kapatıldı.

Darbe girişimi sonrası “Bu Suça Ortak Olmayacağız” isimli bildiriye imza atan 2 binin üzerinde akademisyenden 406’sı ihraç edildi. Bir kısmı da üniversitedeki baskılar nedeniyle istifaya ya da emekliliğe zorlandı.

İhraç edilen 406 akademisyenden 167'si idare mahkemelerinde açtıkları davaları kazandı, ancak üniversitelerin itirazı üzerine 39 göreve iade kararı kaldırılması sonucu göreve iade sayısı 128'e düştü.

Kayyım

Darbe girişiminden yalnızca 2 ay sonra OHAL döneminde KHK yetkisiyle HDP’li 28 belediyeye kayyum atandı. Kayyum atanan 24 belediye için PKK-KCK gerekçe gösterilirken, dördü için Gülen Cemaati gerekçe gösterildi. OHAL süresince toplamda 5’i il, 3’ü büyükşehir 94 belediyeye (4’ü AKP, 1’i MHP ve 89’u HDP) kayyum atandı.

705 bin kişi şüpheli

15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen olağanüstü halin ardından Gülen yapılanmasına operasyon hızlandı. Türkiye'de Gülen yapılanmasına üye oldukları iddiasıyla 705 bin 172 kişi hakkında adli işlem başlatıldı. Açılan davalarda 125 bin 456 kişi mahkum olurken, 33 bin 456 kişi hakkında diğer karar türleri verildi.

104 bin beraat, 357 bin takipsizlik

Bu yargılamalarda 104 bin 448 kişi beraat etti. Soruşturmalar sonucunda ise 357 bin 205 kişi hakkında takipsizlik kararı verildi.

Cezaevlerinde 13 bin kişi var

Şu an cezaevlerinde 877'si tutuklu, 2 bin 9'u hükümözlü, 10 bin 365'i hükümlü olmak üzere toplam 13 bin 251 tutuklu ve hükümlü bulunuyor.

61 bin kişi hakkında soruşturma sürüyor

Halen 61 bin 796 kişi hakkında soruşturma; 23 bin 52 kişi hakkında da açılan davalar devam ediyor.

Gülen'in iadesi için 7 talepname ABD'ye gönderildi

Fethullah Gülen'in iadesi için bugüne kadar 7 iade talebi ABD makamlarına gönderildi. Bu taleplerde 15 Temmuz darbe teşebbüsü başta olmak üzere 27 suç isnadı yer aldı. Diğer yandan Gülen yapılanmasına ilişkin 115 ülkeye bin 637 kişi hakkında bin 774 iade talebi iletildi. Bu talepler üzerine 132 kişi çeşitli ülkelerden iade edildi.

Darbe girişimi sırasında 2016 yılında 16 bin 176 hakim ve savcı görev yapıyordu. HSK tarafından bunlardan 4 in 6’sı meslekten ihraç edildi. 387’si Danıştay kararı üzerine mesleğe geri döndü.