Usta: Büyüme değil, tükeniş bütçesi

TBMM Genel Kurulu’nda konuşan Dr. Erhan Usta, 2026 bütçesinin Türkiye’nin temel ekonomik sorunlarına çözüm üretmediğini belirtti. Türkiye’nin uzun süredir üretimden uzaklaştığını vurgulayan Usta, imalat sanayisinin millî gelir içindeki payının benzer ülkelerin gerisinde kaldığını söyledi.

Usta’ya göre bu tablonun temel nedeni, yıllardır sürdürülen rant ve beton ağırlıklı ekonomi politikaları. Son 23 yılda yurt dışından kullanılan yüzlerce milyar dolarlık kaynağın üretime değil, büyük ölçüde betona ve yolsuzluk iddialarıyla anılan alanlara yöneldiğini ifade etti.

“Yüksek teknolojiye geçemedik”

Türkiye’nin teknoloji seviyesinde kalıcı bir sıçrama yapamadığını belirten Usta, düşük teknolojiden orta teknolojiye sınırlı bir geçiş sağlandığını ancak yüksek teknolojili üretimin hem imalatta hem de ihracatta gerilediğini dile getirdi.

Emek maliyetine dayalı rekabetin sürdürülemez olduğunu vurgulayan Usta, bu yaklaşımın firmaları ya kapanmaya ya da daha ucuz iş gücü olan ülkelere taşınmaya zorladığını söyledi.

Verimlilik düşüyor, rekabet gücü zayıflıyor

İş gücü ve toplam faktör verimliliğinin düşük seyrettiğine dikkat çeken Usta, hukuk sistemi, mülkiyet güvencesi, belirsizlik ortamı ve bozulan beklentilerin üretkenliği olumsuz etkilediğini belirtti. Bu durumun Türkiye’nin uluslararası rekabet gücünü giderek zayıflattığını ifade etti.

“İhracatta tılsım bozuldu”

Türkiye’nin dışa bağımlılığının azalmadığını, aksine arttığını söyleyen Usta, yüksek teknolojili üretim eksikliğinin ihracatı da çıkmaza soktuğunu dile getirdi. Orta Vadeli Program’da yer alan projeksiyonlara göre ihracatın millî gelire oranının 2000’li yılların başındaki seviyelere geri döneceğini hatırlatan Usta, “O efsane bitti, tılsım bozuldu” dedi.

İstihdam krizi derinleşiyor

Her yıl yüz binlerce kişinin çalışma çağına girdiğini belirten Usta, eğitim sistemi ile iş gücü piyasası arasında ciddi bir uyumsuzluk olduğunu söyledi. Önümüzdeki yıllarda beklenen büyüme oranlarının istihdam sorununu çözmeye yetmeyeceğini vurguladı.

Kadınların ve gençlerin iş gücüne katılımının düşük olduğunu ifade eden Usta, atıl iş gücü oranının yüzde 30’a yaklaştığını belirtti. “Demografik fırsat penceresi kapanıyor” uyarısında bulundu.

“Nüfus politikası yok”

Türkiye’de doğurganlık hızının 1,48’e kadar düştüğünü hatırlatan Usta, bölgesel farkların çok yüksek olmasına rağmen bütüncül bir nüfus politikası bulunmadığını söyledi. Kadınların hem çalışabilmesini hem de çocuk sahibi olabilmesini sağlayacak sosyal altyapıların geliştirilmediğini dile getirdi.

“Asıl kayıt dışılık devlette”

Kayıt dışılığın özel sektörden çok kamu alanında yaşandığını savunan Usta, Türkiye Varlık Fonu ve TMSF’nin denetim dışı yapısına dikkat çekti. Kamu ihalelerinde şeffaflığın ortadan kalktığını, belirli şirketlerin sistematik biçimde öne çıktığını söyledi.

KÖİ projeleri ve Osmangazi Köprüsü hesabı

Kamu-özel iş birliği projelerini eleştiren Usta, Osmangazi Köprüsü örneği üzerinden yaptığı hesaplamalarla, Hazine’ye binen yükün milyarlarca doları bulduğunu ifade etti. Bu projelerin sözleşmelerinin dahi milletvekillerinden gizlendiğini söyledi.

“Denetim sistemi çöktü”

5018 sayılı yasa, Sayıştay ve kamu ihale düzeninin yıllar içinde işlevsiz hâle getirildiğini savunan Usta, denetimsizliğin israfı ve keyfîliği artırdığını belirtti. Birçok köklü kamu kurumunun kapatıldığını ya da etkisizleştirildiğini söyledi.

“Bu bütçe milletin değil, düzenin bütçesi”

Konuşmasının sonunda 2026 bütçesinin toplumu rahatlatacak hiçbir başlık içermediğini belirten Usta, “Bu bütçe büyüme değil, tükeniş bütçesidir” dedi. İYİ Parti olarak bütçeye ret oyu vereceklerini açıklayan Usta, iktidarın ekonomi politikalarının Türkiye’yi daha derin bir çıkmaza sürüklediğini savundu.