Mercimek üretimi çakıldı: Dar gelirli çorbalık mercimeğe bile ulaşamıyor

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, tahıl ve bakliyat üretiminde bu yıl yaşanan rekolte kayıplarını değerlendirdi. Kuraklık ve donun etkilerine ek olarak yanlış planlama ve çiftçinin kazanç sağlayamamasının üretimi büyük ölçüde düşürdüğünü belirten Gürer, “Hububat ve bakliyatta arz açığı artık görünür hale geldi” dedi.

“Anavatanıyız Ama İthal Ediyoruz”

Türkiye’nin mercimeğin gen merkezi olduğunu hatırlatan Gürer, geçmiş yıllara dikkat çekerek şu verileri paylaştı:

• Kırmızı mercimek üretimi 2002’de 500 bin ton iken 2025’te 230 bin tona düştü.

• Yeşil mercimekte ise 2002’de 65 bin ton olan üretim, 2025 yılında 29,7 bin tona kadar geriledi.

Gürer, Kanada, Rusya, Moldova, Ukrayna ve Suriye gibi ülkelerden yapılan ithalatın artışına vurgu yaparak, “Kendi tohumunu verdiğimiz ülkelerden mercimek alıyoruz” ifadelerini kullandı.

Gümrük Vergisi İndirildi, İthalat Artıyor

Yeşil mercimeğin gümrük vergisinin yüzde 19,3’ten yüzde 10’a çekilmesini “ithalatın kapısını tamamen açan bir karar” olarak nitelendiren Gürer, yerli üreticinin desteklenmesi gerektiğini belirtti. 2024’te 71 bin ton olan yeşil mercimek üretiminin 2025’te 29,7 bin tona gerilemesi dikkat çekti.

TMO’nun Tutarsızlığı Çiftçiyi Zorluyor

Gürer, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin piyasadaki belirsiz tutumunun üreticiyi tüccarın insafına bıraktığını söyledi:

“Bir alım yapıyorlar, bir yapmıyorlar. Çiftçi güven bulamadığı için mercimekten uzaklaşıyor. Bu da hem üretimi düşürüyor hem fiyatları artırıyor.”

“Dar Gelirli Çorbalık Mercimeğe Bile Ulaşamıyor”

Son bir yılda mercimek fiyatlarının neredeyse iki katına çıktığını ifade eden Gürer, dar gelirlinin en temel gıda maddelerine erişiminin giderek zorlaştığını vurguladı.

İthalat Rakamları Endişe Veriyor

2025’in ilk dokuz ayında 21 bin ton yeşil mercimek ithalatı yapıldığını belirten Gürer, bunun karşılığında 19 milyon doların yurt dışına ödendiğini söyledi. Aynı dönemde kırmızı mercimek ithalatı 344 bin ton olurken ödenen tutar 205 milyon doları aştı.

“Bu paralarla yabancı çiftçi destekleniyor. Oysa aynı kaynak yerli üreticiyi güçlendirebilir” dedi.

“Planlama Yapın, Alım Garantisi Verin”

İktidara çağrı yapan Gürer, tarımda sürdürülebilirliğin ancak öngörülebilir politikalarla mümkün olacağını belirtti:

“Alım fiyatlarını maliyet ve makul kâr üzerinden belirleyin. Çiftçiye alım garantisi verin. Anavatanı olduğumuz mercimekte bile arz açığı yaratılmış durumda.”