Tarım Orman İş: Pide, börek, lahmacun gibi harçlara her türlü hayvan etinin karıştırılması emirle güvence altına alındı

Tarım Orman İş Sendikası Başkanı Genel Başkanı Şükrü Durmuş, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Merkezi'nin dağıtım yerlerine gönderdiği bir yazıyı yayımlayarak "Bundan böyle pide, lahmacun, börek ve benzeri ürünleri üretenlerin iç harç olarak kullandıkları malzemeye domuz ve tek tırnaklı hayvan eti dışında her türlü hayvan etinin ve sakatatlarının karıştırılması söz konusu emir ile güvence altına alındı" açıklamasını yaptı.

Yapılan açıklamada "Yani bu emre göre lahmacun, pide, börek vb. ürünler üretiyorsanız iç harcınıza tavuk, kedi, köpek, sakatat, kelle vb. her türlü eti karıştırabileceksiniz" denildi.

Bahse konu yazıda yer alan ilgili ifadeler şöyle:

"Bakanlığımızın ilgili (a) ve Müdürlüğümüzün ilgili (b) yazıları gereğince; 2023 yılı İlçeler Riske Dayalı Denetim (rutin) Kapsamında Numune Alma Planı doğrultusunda, " 1. Çiğ Kırmızı Et, Kıyma, Hazırlanmış Çiğ Kırmızı Et Karışımları ve Kırımızı Et Ürünlerinde Serolojik Muayne" amacıyla alınacak numunelerden sadece "Domuz eti ve tek tırnaklı hayvan eti aranması" analizlerinin istenmesi hususunda; gereğini rica ederim."

Tarım İş'ten konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamada söz konusu karara şu tepki gösterildi:

"Her türlü hayvan etinin karıştırılması emirle güvence altına alındı"

"Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda, Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 06.06.2023 tarihinde 81 il müdürlüğüne gönderilen, E-16647434-305.04.03.01-10139249 sayılı emir ile gıda terörüne yasal zemin oluşturuldu. Bundan böyle pide, lahmacun, börek ve benzeri ürünleri üretenlerin iç harç olarak kullandıkları malzemeye domuz ve tek tırnaklı hayvan eti dışında her türlü hayvan etinin ve sakatatlarının karıştırılması söz konusu emir ile güvence altına alındı. Bilindiği gibi 5996 sayılı kanun kapsamında gıda denetimi Tarım ve Orman Bakanlığı denetim ekipleri tarafından yapılmaktadır. Denetim ekipleri, lahmacun, pide, börek vb. ürünlerin üretildiği işletmelerde denetim yaparken, kullanılan iç harçlarda büyük ve küçükbaş hayvan etleri dışında diğer hayvanlara (tavuk, domuz, tek tırnaklı, kedi, köpek) ait etler ve sakatat bulunması durumunda cezai işlem uygulamakta idi. İlgili emirden sonra bu işletmelere yapılan denetimlerde, denetim ekipleri kullanılan malzemede sadece domuz ve tek tırnaklı hayvan eti karıştırılmış olup olmadığına bakılabilecek. Yani bu emre göre lahmacun, pide, börek vb. ürünler üretiyorsanız iç harcınıza tavuk, kedi, köpek, sakatat, kelle vb. her türlü eti karıştırabileceksiniz ve ürünlerden numune alınıp bu doğrultuda analiz yapılamayacak. Yani tüketici olarak sizler ucuza pide yediğinizi düşünürken pidenin içerisinde ne eti olduğunu bilemeyeceksiniz. İnsanlarda ucuz et tükettiği algısı oluşturan ve her türlü gıda istismarına yol açacak bu uygulama asla doğru değildir.

"Tam da tuzun koktuğu noktadayız"

Kamu kurumları kurulurken kuruluş amaçları ve görev tanımları yasalarca belirlenmiştir. Sosyal devletin olmazsa olmazı olan, halkına ucuz ve nitelikli kamu hizmeti sunmak ilkesi artık sadece kitaplarda yazılı kalmıştır. İnsanın en temel hakkı yaşam hakkıdır ve yaşam hakkını da sosyal devlette güvence altına alması gereken devlettir. Devletin asli görevini ihlal ederek bir hukuksuzluğu teşvik eder şekilde düzenleme yapmış olması asla kabul edilemez. Maalesef ülkemizde son dönemlerde bu tür uygulamalarla karşı karşıya kalmaktayız. Halk dilinde bir tabir vardır; tuz kokmaz ama ya kokarsa. Tam da tuzun koktuğu noktadayız. Sayın Bakan İbrahim YUMAKLI; umuyoruz ki bu uygulamadan haberiniz yoktur. Bir genel müdürlüğün emri ile toplum sağlığına aykırı bir uygulamanın bedeli sizin boynunuza yüklenmektedir. Sizden talebimiz derhal bu uygulamaya son vermenizdir.

Bizler Tarım Orman-İş Sendikası olarak bu tür yanlış uygulamaların her zaman karşısında mücadele ettik, etmeye de devam edeceğiz. Bu emrin geri çekilmemesi durumunda mücadelemize fiili ve meşru zeminde sürdüreceğiz."

Bakanlıktan yalanlama

Öte yandan Bakanlık, açıklama yayımlayarak "Pide, lahmacun, börek ve benzeri ürünleri üretenlerin iç harç olarak kullandıkları malzemeye her türlü hayvan etinin ve sakatatlarının karıştırılması güvence altına alındı" iddiasını yalanladı.

Bakanlık'tan yapılan açıklama şöyle:

"Bazı basın ve yayın kuruluşlarında, Bakanlığımız tarafından taşraya gönderilen talimata göre pide, börek, lahmacun gibi Ürünlerden artık numune alınmayacağı ve bu ürünlerde hiçbir analiz yapılmayacağı şeklindeki haberler gerçeği yansıtmamaktadır.

Bakanlığımızca yıllık numune alma denetim programına göre toplu tüketim yerlerinde hem yemek harcından hem de son üründen numune alınmaktadır. Ancak henüz son ürün haline getirilmemiş ve hazırlanmasında sebze, kırmızı et, kanatlı eti, balık vb. bileşenler kullanılabilen pide, börek, lahmacun gibi ürünlerin harçlarından numune alınması zaman zaman yanlış değerlendirmelere sebep olmaktadır.

Pide, lahmacun, börek vb. ürünler et ürünleri kapsamında değil yemek kategorisinde yer alan ürünlerdir. Bu ürünlere bitkisel (sebze, meyve) ve hayvansal (kırmızı et, kanatlı eti, balık vb.) bileşenler katılabilmektedir. Hatta tüketici taleplerine göre farklı bileşenler de kullanılabilmektedir. Bu nedenle henüz hazırlık aşamasında olan bir gıda için değerlendirme yapmak yanlış uygulamalara neden olabilmektedir.

Söz konusu talimat; toplu tüketim yerlerinde pide, lahmacun, börek gibi ürünlerin harcında kanatlı eti hariç tek tırnaklı ve domuz eti aranmasına dair kontrollere devam edilmesi, son üründe ise tek tırnaklı ve domuz eti dahil tüm kontrollerin yapılması yönündedir.

Toplu tüketim yerlerinde tüketicilere sunulan her türlü gida maddelerinin bileşenlerinin kontrol görevlilerimize ve talep etmeleri halinde tüketicilere bildirilmesi zorunludur. Tüketici sağlığının en üst düzeyde korunmasına yönelik Bakanlığımızca her türlü kontroller aksatılmadan devam edecektir.Kamuoyuna saygı ile duyurulur. T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI"