İliç'teki Anagold Altın Madeni'ndeki felakete böyle izin verildi: Şirketin silinen vergi borcu 7,2 milyon dolar

Erzincan'ın İliç ilçesinde Çöpler köyündeki altın madeninde Türkiye'nin en büyük ikinci siyanür havuzu bulunuyor. Anagold Madencilik ve Çalık Holding Çöpler Altın Madeni'nin kapasitesini 200 futbol sahası büyüklüğünden 600 futbol sahası büyüklüğüne çıkarmak istiyordu.

Kısa Dalga'nın aktardığına göre; Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler Anagold Altın Madeni aktif bir fay hattı zonu üzerine kurulu. Madende siyanür dahil 66 milyon ton kimyasal içeren atık havuzu da var. Dahası havuz Fırat Nehri’nin hemen yanı başında.

Söz konusu maden siyanür sızdırma şikayetiyle sık sık gündeme geliyor. Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı firmaya 16,4 milyon lira ceza kesmiş, maden çalışmaları durdurulmuştu. Sonrasında Çöpler Anagold ‘gerekli iyileştirmeyi yaptığını’ savunarak, yeniden faaliyete başlamak için bakanlıktan onay aldığını duyurmuştu.

Fırat Nehri başında ikinci büyük altın madeni

Buradaki maden, Türkiye'nin ikinci büyük altın madeni ve bu maden yanı başındaki Fırat nehrini de zehirliyor.

İliç ilçesi yıllardır, Firat’a 600 metre mesafedeki 200 futbol sahası büyüklüğünde, 1280 metre derinlikte bir maden sahası ile yaşıyor ve bu alanın büyüklüğü 640 futbol sahasına çıkarılmak isteniyor.

Çalık Holding ortaklığı

Kanadalı Alacer Gold ile Çalık Holding’in Erzincan İliç sınırlarında faaliyet gösteren Çöpler Altın Madeni’nde kapasite artışı için alınmış ÇED gerekli değil kararına, itiraz sesleri yükselmişti.

Ancak, Anagold kapasite artırımı için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na başvurdu. Erzincan Valiliği de 16 Ağustos 2023 yılında "ÇED gerekli değil" kararı verdi. Böylelikle şirketin kapasite artırımına yol açıldı.

ÇED raporu

TMMOB Yönetim Kurulu üyesi ve odanın eski başkanlarından Cemalettin Küçük daha önce yaptığı bir açıklamada, madenin bölgenin topografyasını değiştirdiğini belirtmişti.

Küçük'ün 2022 yılındaki açıklaması şöyle:

“Fırat nehrinin başlangıcı olan Karasu’nun başında siyanür ve birçok kimyasal kullanıldı. Bölge uzun yıllar boyunca kirletildi. Buradaki yıkımın madencilik faaliyeti olmadığını, bunların büyük bir kimyasal işletme olduğunu bildiğimiz için itiraz ediyoruz. İliç gözden uzak kalmış, uzun süredir kimsenin de müdahale etmediği, zaman zaman şahısların dava açtığı ama bütün o davaların reddedildiği bir yer. Buraya kimse sahip çıkmadığı için bir maden kasabası oluşturulmuş. Biz de TMMOB olarak bu büyük yıkıma bir itirazda bulunduk.”

İncelemenin sadece maden içinde mühendislik kriterleri içerisinde yapılmasının doğru olmadığını belirten Küçük “Topyekün değerlendirme yapmak için yakın köylerin tamamının da birlikte değerlendirilmesi; oradaki hayvan ölümlerinin, arıların yok olmasının, çeşitli göçlerin neden olduğunun irdelenmesi gerekiyor” demişti.

Şirket hakkında 2021’den beri ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na açılan ÇED iptal davası sürüyor.

Anagold'un Türkiye'de silinen vergi borcu 7,2 milyon dolar

İliç Doğa ve Çevre Platformu geçtiğimi ay da bir açıklama yapmış, açıklamada şöyle denilmişti: "Siyanür sızıntılarını örtbas etmek yetmedi! Kapasite artışına ÇED olumlu kararı vermeniz eksik kaldı! Şimdide milyon dolarlık vergi indirimi! İliç'te Anagold devlet destekli ekokırım suçu işliyor! Anagold'un bu yıl

Anagold'un vergi borcunun silindiği, şirketin yüzde 80 ortağı olan Kanadalı altın madeni şirketi SSR Mining'in bilançosunda ortaya çıkmıştı. Dokuz aylık konsolide verilerine göre SSR'nin bu yıl Türkiye'de silinen vergi borcu 7,2 milyon dolar.

Üçüncü çeyrek finansal raporunda SSR Mining'in Türkiye'de önceki dönemlerden kalan 8,6 milyon dolarlık vergi borcu bulunuyordu. Şirket, 12 Mart'ta yürürlüğe giren yasa uyarınca yaptığı vergi affı anlaşması uyarınca 7,2 milyon dolar tutarında vergi, faiz ve cezayı sıfırladığını, 8,6 milyon yerine 1,4 milyon dolar nakit ödeme yaptığını beyan etti. Raporda ayrıca Türkiye'de kurumlar vergisinin bu yıl yüzde 20'den 25'e çıkarıldığı ancak Türk Lirası'ndaki değer kaybı nedeniyle buradan gelecek vergi artışının dengelendiği belirtiliyor.

SSR Mining'in finansal tabloları, yarattığı çevresel risklerden dolayı davalık olan Çöpler Madeni işletmesinin şirket için oldukça karlı olduğunu gösteriyor.

Buna göre Çöpler Madeni'nden yılın dokuz ayında 322,8 milyon dolar gelir elde eden şirketin kârı da 46,5 milyon dolar oldu. Şirket, bu madenden 2020'den bu yanaysa yaklaşık 1,5 milyar dolar gelir ve 334,6 milyon dolar kâr elde etti.

SR Mining’in finansal tabloları, yarattığı çevresel risklerden dolayı davalık olan Çöpler Madeni işletmesinin şirket için oldukça karlı olduğunu gösteriyor.

Buna göre Çöpler Madeni’nden yılın dokuz ayında 322,8 milyon dolar gelir elde eden şirketin karı da 46,5 milyon dolar oldu. Şirket, bu madenden 2020’den bu yana ise yaklaşık 1,5 milyar dolar gelir ve 334,6 milyon dolar kar elde etti.