Çocuklarda astıma dikkat! Bu 6 belirtiye sahipseniz geç kalmayın

Solunum yollarında iltihaplanma ve kas gerginliğiyle ortaya çıkan kronik bir akciğer hastalığı olan astım, çocuklarda da yaygın şekilde görülüyor. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Alerjisi Bölümü’nden Prof. Dr. Ersoy Civelek, 6 Mayıs Dünya Astım Günü kapsamında çocukluk çağı astımı hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Risk faktörleri ve tetikleyiciler

Çocuklarda astımın nedenleri arasında genetik yatkınlık (anne veya babada astım ya da alerjik rinit bulunması), hava kirliliği, gebelikte veya sonrasında sigara dumanına maruziyet, şehir yaşamı, besin alerjileri, atopik dermatit, rutubetli ev ortamı ve sezaryen doğum gibi faktörler yer alıyor. Polen, viral enfeksiyonlar ve soğuk algınlığı gibi çevresel etkenler de hastalığı tetikleyebiliyor.

Astımın 6 önemli belirtisi

Astım belirtileri kişiye göre değişmekle birlikte en sık görülen belirtiler şunlardır:

1. Gündüz öksürükleri

2. Gece öksürükleri

3. Eforla başlayan öksürük

4. Hırıltılı solunum

5. Göğüs ağrısı

6. Nefes darlığı

Bu belirtilerin başka bir hastalıkla ilişkilendirilmediği durumlarda ve nefes açıcı ilaçlara yanıt alınması halinde astım tanısı konulabiliyor.

Bebeklikte tanıya dikkat

Astım şikâyetleri 6. aydan sonra başlayabilir. Ancak özellikle bebeklik döneminde ilk şikâyetle astım tanısı koymak yanıltıcı olabilir. Bu nedenle tanı konmadan önce şikâyetlerin tekrarlayıcı olması ve başka hastalıkların dışlanması gerekir. “Okul öncesi astım” veya “hırıltılı çocuk” gibi geçici tanımlamalar kullanılabiliyor.

Teşhiste testler önemli

Tanı sürecinde en önemli adım, doktor-hasta-ebeveyn görüşmesidir. Ardından kan testleriyle bağışıklık hücrelerinin durumu incelenir. 5-6 yaş üstü çocuklarda solunum fonksiyon testleri yapılır. Alerji şüphesi varsa deri testleriyle değerlendirme yapılır. Astım hastalarının %60-80’inde alerji bulunurken, her alerjisi olan çocukta astım olmayabilir.

Okullarda alınması gereken önlemler

Astımın en sık tetikleyicileri arasında üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları yer alır. Bu nedenle özellikle okul çağındaki çocuklar için şu önlemler öneriliyor:
• Sınıfların sık havalandırılması
• El hijyenine dikkat edilmesi
• Hasta çocukların maske kullanması
• Atak geçiren öğrencilere okul sağlık birimi tarafından rahatlatıcı ilaç desteği

Her çocuk farklı seyreder

Okul öncesi yaşlarda düzenli ilaç kullanan çocukların %50-55’i, 6-8 yaş aralığında şikâyetsiz hale gelebilir. Ancak kalan %40-45’lik grupta hastalık devam edebilir. Bu nedenle her çocuk için “ileride geçecek” demek doğru bir yaklaşım değildir.

Beslenme ve yaşam tarzı önemli

Astım için kanıtlanmış bir tamamlayıcı tedavi bulunmasa da Akdeniz tipi beslenme ve kilo kontrolü önerilir. Astım hastalarının %80’inde alerjik rinit de görüldüğü için çift yönlü değerlendirme yapılmalıdır. Her çocuğun tedavi ihtiyacı farklıdır; bu nedenle çocuk alerji ve immünoloji uzmanlarına başvurulması önemlidir.