Orman yangınları yalnızca doğayı değil, insan sağlığını da tehdit ediyor. Hangi gruplar risk altında?
İzmir, Manisa ve Muğla illerinde Haziran ayı boyunca etkili olan orman yangınları, sadece doğayı değil, insan sağlığını da tehdit ediyor. İzmir’de son 48 saatte 227 yangın bildirildi. Bornova’da 455, Aliağa’da ise 175 konut tahliye edildi.
Yangınların etkisiyle halk sağlığı hizmetleri kesintiye uğrarken, olay yalnızca çevresel bir felaket değil, çok boyutlu bir kriz alanına dönüştü. Türk Tabipleri Birliği Olağan Dışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Kolu da konuyla ilgili bir bilgilendirme yayınladı.
Yangın dumanı solunum sistemine nüfuz ediyor
Orman yangınları sırasında açığa çıkan duman; karbonmonoksit, azot oksitler, uçucu organik bileşikler ve özellikle PM2.5 adı verilen ince partiküller içeriyor. Bu mikroskobik parçacıklar, saç telinin 1/30'u kadar küçük olup akciğerlere ve kana kadar ulaşabiliyor. Gözlerde yanma, burun akıntısı, astım atakları ve kalp hastalıklarına yol açabiliyor.
Risk altındaki gruplar kimler?
KOAH, astım, kalp hastalığı olanlar
65 yaş üstü bireyler
5 yaş altı çocuklar
Açık havada çalışanlar: İtfaiyeciler, orman ve tarım işçileri
Bu grupların yangın dönemlerinde mümkün olduğunca iç mekânda kalmaları, pencereleri kapalı tutmaları ve hava temizleyici sistemler kullanmaları öneriliyor.
Bez maske işe yaramaz
Yangın bölgelerinde bez ya da cerrahi maskeler yeterli koruma sağlamıyor. En az N95, tercihen P100 veya FFP3 tipi maskeler kullanılmalı. Kronik hastalığı olanlar ilaç stoklarını hazır tutmalı, tahliye uyarılarına mutlaka uyulmalı.
Müdahale edenlerin donanımı tam olmalı
Yangınla mücadelede görev alanların kişisel koruyucu donanımları eksiksiz olmalı:
Yangın elbisesi: Isıya ve darbelere karşı koruma
Kask ve başlık: Sıcak su, darbe ve çarpmalara karşı koruma
Çizme ve eldiven: Kimyasal ve fiziksel tehlikelere karşı koruma
Solunum cihazı: Duman ve zehirli gazlardan koruma
Bu ekipmanlar, yalnızca yangını söndürmek için değil, aynı zamanda görev yapanların sağlığını korumak için de hayati önemde.
Kalpten sinir sistemine kadar tüm vücut etkileniyor
Solunum sistemi: Yangın dumanı; bronşit, zatürre, astım ve KOAH ataklarına yol açabiliyor.
Kalp-damar sistemi: PM2.5 maruziyeti; kalp krizi, inme ve ani ölümlerle ilişkilendiriliyor.
Sinir ve bağışıklık sistemi: Yangın dumanı uzun vadede DNA hasarına ve bağışıklık sisteminde değişikliklere neden olabiliyor.
Yalnızca bireysel değil, kamusal önlem de şart
Sigara izmariti, cam şişe gibi riskli maddelerin ormanlık alanlara bırakılmaması hayati önem taşıyor. Ancak bireysel önlemler yeterli değil. Enerji hatları ve yol kenarlarının düzenli temizlenmesi, riskli bölgelerde periyodik taramalar yapılması gerekiyor.
Afet planlaması; yangın öncesi, sırası ve sonrası dönemleri kapsamalı. Erken uyarı sistemleri kurulmalı, geçici sağlık ve barınma merkezleri önceden planlanmalı. Yangına müdahale eden personel ve etkilenen tüm canlılar için kurtarma ve rehabilitasyon mekanizmaları yapılandırılmalı.
Yangınla mücadele sadece alevle değil, sağlıkla da yapılmalı
Orman yangınları sadece çevresel değil, ciddi halk sağlığı krizleri olarak ele alınmalı. Yangın dumanının akut ve uzun vadeli etkileri, halk sağlığı politikalarının öncelikli konusu haline gelmeli. Yetkililerin yangın anında ve sonrasında sağlık sorunlarını ciddiyetle ele alması, müdahale ekipleriyle koordinasyon içinde hareket etmesi yaşamsal önemde.
Kaynak:Haber Merkezi