Türkiye diyabette Avrupa zirvesinde: Uzmanlardan daha fazla hareket çağrısı

Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından yayımlanan 2025 Diyabet Atlası, diyabetin hem dünyada hem de Türkiye’de hızla yayıldığını ortaya koydu. Rapora göre Türkiye’de 20-79 yaş aralığında 9,6 milyon kişi diyabetle yaşıyor. Bu oran, Türkiye’yi Avrupa kıtasında diyabet sıklığında ilk sıraya taşıyor. Başka bir ifadeyle ülkede her 6 yetişkinden biri diyabet hastası.

Dünya genelinde diyabetli sayısı artıyor
Diyabet Atlası’nın 11. baskısında, dünya genelinde diyabetli kişi sayısının 537 milyondan 643 milyona yükseldiği belirtildi. 20-79 yaş grubunda diyabet oranının en yüksek olduğu ülke Pakistan olurken, Avrupa’da Türkiye listenin başında yer aldı. Raporda bu artışın, diyabeti küresel ölçekte en önemli halk sağlığı sorunlarından biri hâline getirdiği vurgulandı.

Hareketsizlik ve yaşam tarzı öne çıkıyor
Raporda diyabet artışının temel nedenleri arasında fiziksel aktivite eksikliği, sağlıksız beslenme, yüksek kalorili ve işlenmiş gıda tüketimi, obezite, yaşlanan nüfus, kentleşme, sedanter yaşam biçimi, genetik yatkınlık ve sosyoekonomik eşitsizlikler sıralandı.

Spor İstanbul’dan “hareket zamanı” vurgusu
İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Spor İstanbul’un Genel Müdürü Prof. Dr. Bilge Donuk, Diyabet Atlası verilerinin Türkiye için ciddi bir uyarı niteliği taşıdığını belirtti. Donuk, Avrupa’nın en genç nüfusuna sahip ülkelerinden biri olunmasına rağmen diyabette ilk sırada yer alınmasının düşündürücü olduğunu ifade ederek, fiziksel aktivitenin toplum sağlığı açısından hayati önemde olduğunu dile getirdi.

Prof. Dr. Donuk, Spor İstanbul’un çalışmalarına ilişkin olarak, 3 yaştan itibaren her yaş grubuna hitap eden 70 tesiste ve yüzlerce açık alanda hizmet verdiklerini, öğrenciler, emekliler ve 65 yaş üzeri yurttaşların tesislerden sadece 1 TL karşılığında yararlanabildiğini aktardı.

Diyabetin ekonomik yükü ağır
Rapora göre diyabetin Türkiye’de kişi başına sağlık harcaması 3.019 dolar seviyesinde. Toplamda diyabetin ülke ekonomisine yıllık maliyetinin yaklaşık 29 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Spor İstanbul’un “Fiziksel Aktivitenin Ekonomik Etkisi: İstanbul Örneği” araştırmasına göre ise haftada 150 dakika fiziksel aktivite yapan her 100 bin kişi, sağlık sistemi üzerinde 250 milyon dolarlık bir yükün önüne geçiyor.

2024 Fiziksel Aktivite Raporu’na göre İstanbul’da 18 yaş üstü nüfusta fiziksel aktivite oranı yüzde 37,1’e yükseldi. Bu oranın yıllık ekonomik katkısının yaklaşık 4 milyar dolar olduğu ifade edilirken, uzmanlar fiziksel aktivite oranının yüzde 50’nin üzerine çıkarılması için kamu ve özel sektörün birlikte hareket etmesi gerektiğini vurguluyor.