Unutkanlık basit bir sorun olmayabilir: Psikolojik mi, nörolojik mi?

Uzman Klinik Nöropsikolog Merve Türkkol, günlük yaşamda yaşanan unutkanlıkların bazen psikolojik nedenlerle ortaya çıktığını, bazen de nörolojik hastalıkların ilk belirtisi olabileceğini söyledi. "Kimi zaman kelime bulamama, anahtarı koyduğunuz yeri unutma gibi durumlar olağan sayılabilir. Ancak bu unutkanlık günlük yaşam işlevlerini etkilemeye başladıysa dikkatli olunmalı," dedi.

Psikolojik nedenler geçici olabilir

Stres, depresyon, anksiyete, uyku bozuklukları ve travmalar gibi psikolojik nedenlerin geçici unutkanlığa yol açabileceğini belirten Türkkol, “Psödodemans” adı verilen durumlarda kişide ciddi unutkanlık şikâyetleri olsa da nörolojik bir bozukluk saptanamayabilir. Bu durumun temelinde belleğe bilgi kodlama sırasında dikkatin dağılması yatabilir.

Nörolojik unutkanlık ilerleyici ve kalıcıdır

Alzheimer gibi demans türlerinde ise unutkanlığın genellikle yakın bellek kaybı ile başladığını ve zamanla ilerlediğini vurgulayan Türkkol, “Nörolojik kökenli unutkanlık genellikle kalıcıdır ve zamanla diğer bilişsel işlevleri de etkiler. Bu yüzden doğru tanı çok önemlidir” dedi.

Test ve değerlendirme süreci hayati önem taşıyor

Unutkanlık şikâyeti olan bireylerin psikolojik ve nörolojik açıdan birlikte değerlendirilmesi gerektiğini belirten Türkkol, ilk aşamada detaylı hasta öyküsünün alınmasının kritik olduğunu söyledi. Bellek, dikkat ve yürütücü işlevleri ölçen nöropsikolojik testler ile Beck Depresyon ve Anksiyete Ölçekleri gibi araçların kullanıldığını anlattı.

Tedavi kişiye özel planlanmalı

Psikolojik unutkanlıklarda Bilişsel Davranışçı Terapi, Mindfulness temelli uygulamalar ve duygu düzenleme temelli terapilerin etkili olduğunu söyleyen Türkkol, bazı durumlarda ilaç desteğinin de gerekebileceğini ifade etti. “Terapi süreci kişinin özgüvenini yeniden inşa etmeye ve zihinsel esnekliğini artırmaya odaklanmalı” dedi.

Erken müdahale önemli

Unutkanlığın hafife alınmaması gerektiğini vurgulayan Türkkol, sözlerini şöyle tamamladı:
“Psikolojik unutkanlık bazen nörolojik hastalıkların üstünü örtebilir. Demansın erken evresi, stres kaynaklı unutkanlık sanılarak gözden kaçırılabilir. Bu yüzden şikâyet ne kadar küçük görünse de mutlaka ciddiyetle değerlendirilmelidir.”