Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4 Mayıs Pazartesi günü gerçekleştirdiği konuşmasında alınan tedbirlerin kademeli olarak gevşetilerek normalleşme sürecine başlanacağını duyurdu. Sokağa çıkma yasağının hafta sonları olmak üzere bir müddet daha devam edeceğini açıklayan Erdoğan, ilk etapta 4 Mayıs itibari ile 7 şehirde şehirler arası giriş çıkış sınırlandırılmasının bittiğini, 11 Mayıs itibarı ile ise AVM’lerin ve kuaförlerin yeniden açılacağını duyurdu. Yöneticiler artık kademeli olarak normalleşme sürecine girmek için hazır olduğumuza karar vermiş durumda. Ancak, talebin bu yönde olduğunu söylemek zor. Ertan Aksoy tarafından yönetilen Aksoy Araştırma’nın son anketine göre toplumun sadece %20.8’i AVM’lerin açılmasının ekonomik bir gereklilik olduğu ifadesine katılıyor. Bu oran en fazla AK Parti seçmenleri arasında olmaklar beraber, tüm parti seçmenleri arasında %50’den fazla bu ifadeye katılmıyor. Öte yandan, AVM’de dükkan sahibi olanların da AVM’lerin açılmasını istemediğini görüyoruz. Zira, AVM’lerin açılması halinde kira ödemek durumunda kalacaklar ve bu kiraları karşılayacak talep olmayacağını düşünüyorlar. Haksız da değiller. TürkiyeRaporu.com’da yaptığımız son araştırmada katılımcıların %50’den fazlası, salgın geçtikten sonra dahi AVM’lere eskisine göre daha az gideceklerini ifade ettiler. Çin’den gelen rakamlar da benzer bir tüketici eğilimine işaret ediyor. Toplumun tüketici alışkanlıkları bakımından normale dönmesi zaman alacak. Bu gidişle AVM yönetimleri ve dükkan sahipleri arasında mahkemelik durumların artacağını göreceğiz.
Bir diğer konu ise Ramazan Bayramı. Geçtiğimiz haftalarda hükümet Ramazan Bayramı’nın sonlarına doğru normalleşme sürecinde hızlanma hedeflendiğini belirtmişti. Bu sürecin bayramlaşma dönemine denk geliyor olması akıllarda bayramlaşmak için akraba ziyaretine gidilip gidilemeyeceği sorusunu beraberinde getirdi. Bildiğimiz üzere her sene bayram ziyaretleri sebebi ile trafik yoğunluğunda ve trafik kazalarında ciddi artış görülüyor. Bu sene ise salgın nedeni ile bayram ziyaretleri beraberinde başka riskler taşıyor.
Mayıs ayının başında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Pazartesi günü yaptığı açıklamalardan hemen önce düzenlediğimiz ankette katılımcılara “Şehirlerarası seyahat yasağının kalkması halinde büyüklerimi/akrabalarımı ziyaret etmek için başka bir şehre seyahat ederim.” ifadesine katılıp katılmadıklarını belirtmelerini istedik. Sonuçlara göre katılımcıların %17’si bu ifadeye katılırken, %73,3’ü bayram ziyareti için şehir dışına seyahat etmeyi planlamadıklarını belirtti. Son olarak katılımcıların %9,7’si bu konu hakkında henüz bir karar vermediklerini ifade etti.
Bu rakamlar da benzer şekilde bize toplumun normalleşme konusunda tedirgin olduğunu gösteriyor. Geçim sıkıntısının ne boyutta olduğunun farkındayım ve bu konuya duyarsız değilim. Ancak şunu görmek lazım ki, erken verilecek normalleşme kararı toplumu normalleşme ile geçim arasına sıkıştırıyor.