500 TL’lik banknot ve 5 TL’lik madeni paranın çıkarılması neden gerekli?

Eski Ziraat Bankası yöneticilerinden Prof. Şenol Babuşcu, neden daha büyük banknot ve bozuk paraya ihtiyaç duyulduğuna dair bir çalışma yaptı. "Seçimden sonra 3 ay içinde Merkez Bankası seçilen Hükümetin önüne 500 TL’lik banknotun ve 5 TL’lik madeni paranın çalışmasını koyup, çıkarılmasını istenilecektir" diyen Babuşcu'ya göre 2024 yılı içinde bin TL'lik banknot ve 10 TL'lik madeni paranın da piyasaya sürülmesi gerekiyor.

"Seçimden sonra ister mevcut Hükümet devam etsin isterse muhalefet iktidara gelsin 3 ay içinde yapılacak işler içinde 500 TL’lik banknotu basmak ve 5 TL’lik madeni parayı çıkarmak öncelikli olarak yer almaktadır" diyen Babuşcu, şunları yazdı:

500 TL’lik banknot (emisyon aynı kaldığı sürece) enflasyon doğurmuyor. Enflasyon, 500 TL’lik banknotu doğuruyor. Merkez Bankası’nın temel amacı fiyat istikrarı (enflasyonla mücadele) ve TL’nin değerini korumaktır. Kanunda da bu konular açıkça belirtilmiştir. Eğer Merkez Bankası görevini yapıp enflasyonla mücadele etseydi ve TL’nin değerini korusaydı 500 TL’lik banknota ihtiyaç kalmazdı. 500 TL’lik banknot ihtiyacı Merkez Bankası’nın görevini yapmamasından kaynaklanmıştır.

Türk Lirası, 200 TL banknotun çıktığı tarih olan Ocak 2009’dan buyana çok değer kaybetmiştir. Örnek vermek gerekirse Ocak 2009’da 1 dolar = 1,53 TL olup en büyük banknot olan 200 TL ile 131 dolar alınır iken, bugün 1 dolar=20 TL olup, 200 TL ile 10 dolar alınabilmektedir.

Başka bir örnek vermek gerekirse Ocak 2009’da 1 litre motorin 2,37 TL olup 200 TL ile 84 litre motorin alınır iken, bugün 1 litre motorin 22 TL olup 200 TL ile 9 litre motorin alınabilmektedir.

Uluslararası kabuller en büyük kupürlü banknotun emisyon içindeki payının %50’yi geçtiği taktirde daha büyük bir banknot çıkarılması gerektiğini göstermektedir. Şu an itibariyle en büyük banknot olan 200 TL’nin emisyon içindeki payı % 59’u geçmiştir.

Diğer bir kabul ise en büyük 2 banknotun emisyon içindeki payının % 90’ı geçtiği taktirde daha yüksek kupürlü bir banknotun çıkarılması gerektiğidir. Ülkemizde şu an itibariyle en büyük 2 banknot olan 200 TL ve 100’lik kupürlerin emisyon içindeki payı % 92’dir. Bu durumda 500 TL’lik banknotun çıkarılmasının gerekliliği açıktır.

Sonuç olarak seçimden sonra 3 ay içinde Merkez Bankası seçilen Hükümetin önüne 500 TL’lik banknotun ve 5 TL’lik madeni paranın çalışmasını koyup, çıkarılmasını istenilecektir.

2024 yılı içinde ise 1.000 TL’lik banknot ve 10 TL’lik madeni paranın piyasa çıkarılması da bir gereklilik olarak ortaya çıkacaktır.