Ekonomist Selva Demiralp: Merkez Bankası'nın enflasyonu 900 baz puanlık artışla aşağı çevirebilmesi imkansız

Koç Üniversitesi Ekonomi Profesörü Selva Demiralp, ekonomide ortodoks politikalara dönülmesi için "enflasyonu düşürmek için faiz artmalıdır" görüşünün yeterli olmadığını, enflasyonu düşürecek faiz artışları ve bunun yapılabileceğine piyasaları inandırmak gerektiğini söyledi. Demiralp ayrıca "Merkez Bankası'nın böylesine güçlü bir enflasyonist trendi bugüne kadar yaptığı 900 baz puanlık faiz artışı ile aşağı çevirebilmesi imkansız" dedi.

Reuters'ın sorularına yanıt veren Demiralp'e göre, ancak yatırımcı nezdinde ikna edici, yani kredibilite sahibi bir program faiz artışlarının getirdiği acı reçeteyi minimuma indirebilir. İtibarlı bir program enflasyon beklentilerini kontrol altına alabileceği gibi kemer sıkma tedbirlerinin hızlı şekilde sonuç vermesini, uzun vadede sağlanacak toplumsal faydalara daha erken ulaşılmasını sağlayabilir. Ancak Demiralp düşük maliyetli olarak nitelediği bu yöntemin uygulanmasını mümkün görmüyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın düşük faiz ısrarı TL'nin son iki yılda sert değer kaybetmesine yol açarken aynı esnada yüzde 80'in üzerini gören enflasyon da kalıcı bir sorun haline geldi. Seçim sonrası geçmiş dönemde daha piyasa dostu olarak tanınan Mehmet Şimşek'i ekonomi yönetiminin başına getirmesi ise Erdoğan'ın faiz ısrarından vazgeçtiği izlenimi doğurdu.

Erdoğan Şimşek'in atamasının ardından yaptığı açıklamada Şimşek'in atacağı ve piyasanın da gereken faiz artışını yapılacağı şeklinde yorumlanan açıklamasında, "Rahatlıkla Merkez Bankası'yla beraber atmasını kabullendik" ifadesini kullanmış ama aynı zaman da da "'Cumhurbaşkanı faiz politikalarında ciddi bir değişime mi gidiyor' gibi bir yanılgının içine düşmesin. Ben burada aynıyım" demişti.

İki yıl önce faiz indirimlerine başlayan TCMB, seçimlerin ardından yeni yönetim altında yaptığı iki toplantıda 900 baz puan faiz artırımına gitti. Son olarak geçen hafta beklentilerin altında bir artışla politika faizini yüzde 15'ten yüzde 17.5'e yükseltti.

Politika faizinin siyasi nedenlerle düşük artış gerçekleştiği endişesi ve alışılagelmiş ekonomi uygulamalarına tekrar geçişte değişimin "yavaş" olacağı beklentisiyle dolar/TL de tarihi zirvelerinde seyrediyor. TL, dolar karşısında yüzde 20'si haziran ayında olmak üzere bu yıl yüzde 31 değer kaybetti.

"Kredibilite erozyonu"

"TCMB'nin bu düşük maliyetli alternatifi uygulayabilmesi ise mümkün görünmüyor" diyen Demiralp, TCMB'nin kredibilitesinin 2018 sonrası dönemde ciddi erozyon uğradığını hatırlattı ve şunları söyledi:

"Bu ortamda salt 'gerekirse faizleri artıracağız' söylemi ile ilerlemek beklentileri kontrol altına almaya yetmez, nitekim de yetmiyor. Çünkü piyasalar hem yüzde 40'lı seviyelerde devralınmış bir enflasyon için faiz artışlarının zaten gerektiğinin bilincindeler hem de cumhurbaşkanının sık sık hatırlattıgı şekilde kendisinin düşük faiz konusundaki tercihinin degişmedigini biliyorlar."

"Bu artışlarla enflasyonu aşağı çevirebilmesi imkansız"

Bunların üzerine seçim sonrası TL'de yüzde 30'a yakın değer kaybı, ücret artışları, vergiler ve özellikle akaryakıt zammını eklendiği için Koç Üniversitesi'nde yaptıklarını çalışmada sene sonu enflasyon beklentisini yüzde 70'lere çıkardığını söyleyen Demiralp, "Merkez Bankası'nın böylesine güçlü bir enflasyonist trendi bugüne kadar yaptığı 900 baz puanlık faiz artışı ile aşağı çevirebilmesi imkansız. Bilakis bu yetersiz adımlar merkez bankasınının alanının son derece sınırlı olduğunun teyidi olduğu için bu adımlar sonrasında beklentilerin daha da bozulduğunu ve kur üzerindeki baskıların arttığını görüyoruz" dedi.

"Ekonomik büyümenin yavaşlamasını bekliyorum"

Ekonomide stagflasyon, yani büyümede yavaşlama ile eş zamanlı enflasyon riski gördüğünü de belirten Demiralp, "Bir taraftan faizler artarken diğer yandan kur ve enflasyonun artmasını bekliyorum. TCMB'nin faiz artışlarının yetersiz kaldığı bir ortamda beklentilerin kontrol edilememesi nedeni ile uzun vadeli faizlerin de artmasını, bunun üzerine de enflasyonun alım gücünü düşürücü etkisi ile ekonomik büyümenin yavaşlamasını bekliyorum" dedi.(REUTERS)