Enflasyona göre kira belirleme dönemi bitecek mi?

İktidara yakın Yeni Şafak gazetesi Temmuz ayında sona erecek yüzde 25 kira artışı sınırı uygulamasının yerine hükümetin bazı düzenlemeler üzerinde durduğunu yazdı.

Hükümetin kiracıları korumak için uygulamaya aldığı yüzde 25'lik tavan uygulaması Temmuz ayında sona erecek. Yasal düzenlemeye rağmen özellikle ev sahipleri eski kiracılarına "ya fiyatı artır ya da evden çık" baskısı yapıyor.  İktidara yakın gazetelerden Yeni Şafak’a göre AKP bu konuda bazı adımlar atılmasına yönelik çözümler üzerinde çalışıyor.

Mevcut yasada ise kira artışlarında 12 aylık TÜFE ortalaması dikkate alınıyor. Kira artışlarına üst tavan sınırının devam etmesi, 5 yılı dolan kiracıdan rayiç bedel isteme süresinin uzatılması masadaki seçenekler arasında bulunuyor.

Gayrimenkul Hukuk Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz, batı ülkelerinde olduğu gibi kiraya üst sınır uygulamasında taşınmazın konumu, metrekaresi, taşınmazın yaşı, niteliği (daire, ofis işyeri gibi) kriterlerin de yer aldığı bölge değerinin dikkate alınması gerektiğini söyledi.

Kiraz, "Bu uygulama 5. katta, 100 metrekarelik bir dairenin bölge rayici ve ortalaması 10 bin liraysa 4 bin lira bedelle verilsin anlamına gelmiyor. O bölgede 20 bin liraya verilmesine müsaade edilmeyerek fırsatçılıkla mücadele edilmiş oluyor. Bakanlık tarafından toplanan verilerle sokak, mahalle rayiçleri belirleniyor. Bir sokakta 20 yıllık daireyle 5 yıllık daire için ya da zemin katla üst kat için aynı değer belirlenmiyor. Bu sistem geçerli olursa 12 aylık TÜFE ortalamasıyla değil emlak vergisinde var olan sistem gibi 4 yılda belirlenen değer ve bu süre içinde de devam eden yıllarda yeniden değerleme oranında artış şeklinde olacaktır" dedi.

Kiracı ve kiralayan arasındaki anlaşma, kiracının hakları mevcut sistemde Borçlar Kanunu'na göre belirleniyor. Kanuna göre, Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine herhangi bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, sözleşme süresinin bitiminden en az 15 gün önce bildirimde bulanmazsa sözleşme aynen devam ediyor.

Yenilenmeyen kontratlar aynı şekilde 1 yıl süreyle daha geçerli oluyor. Bu durumda mal sahibi, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremiyor. "Çocuğum evleniyor, kendim taşınacağım" gerekçesiyle evin boşaltılmasını isteyen ev sahiplerinden noterden yazı istenmesinde fayda bulunuyor.

Dünyada kira kontrolü amacıyla en yaygın yöntem olarak sınıflandırma ve puanlama yöntemi ön plana çıkıyor. Benzer özelliklere sahip konutlarda uygulanabilecek en yüksek kira bedeli yasayla belirleniyor. Bu konudaki ilk uygulamalarda kira bedeli belli bir yıla göre sabitlenirken, sonraki uygulamalarda belirli bir artış oranı dikkate alınarak kira bedelinin belirlenmesi esas alınıyor.

Hollanda'da uygulanan puanlama sistemi ile de konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit ediliyor. Konutlar boyutu, yaşı, oda sayısı, mutfağı, banyosu, bahçesi, enerji verimliliği gibi çok sayıda farklı kriterle bir puan alıyor. Bu unsurlar sonucu ortaya çıkan puanın toplamı belirli sınırın altında kalıyorsa ev "sosyal konut" kapsamına giriyor.