Eski Ekonomi Bakanı Çelebi: 2024 yılında sıkı para politikası uygulamasına gireceğiz. Zor bir yıl olacak

Dünya ve Türkiye 2024 yılına yoğun bir ekonomi ve siyaset gündemi ile girdi. Dünya resesyondan bunalmışken Türkiye de enflasyonla mücadelede atılacak adımlar ön plana çıkıyor. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi, Eski Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Işın Çelebi, Avrupa Birliğinin bu durgunluktan çıkmanın yollarını aradığını dile getirdi. Türkiye’nin 2024 yılı büyümesini yüzde 3’e göre planladığını belirten Çelebi’ye göre, ihracatının hemen hemen yarısını Avrupa Birliği ülkelerine yapan Türkiye açısından da AB’nin durgunluktan çıkıp resesyonu atlatmış olması faydalı.

"Yabancı sermayenin gelmesi için devlet ilkeleri uygulanmalı"

Asgari ücrete, memur, emekli aylıklarına yapılan zamlar ve sıcak gündem ekonomini nabzını düşürmüyor. Dolaylı vergiler hayat pahalılığının daha da artmasına sebep oluyor. Yabancı sermaye, portföy yatırımlarına geliyor. Yabancı sermayenin gelmesi için ise devlet ilkelerinin uygulanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Çelebi, bu ortamda üretim ve verimliliğin artırılmasının her zamankinden daha önemli olduğunu vurguladı.

"Parasal daralmayla 1-2 yılda ekonomi belli bir dengeye oturabilir"

Çelebi, “Türkiye ihracatındaki büyüme önceki yıla göre %1’in altında oldu. Dünyada Emtia fiyatları %25 düşmesine rağmen yine de 255 milyar dolar düzeyinde bir ihracat gerçekleşti. Bunun anlamı emtia fiyatları %25 düşerken, değer olarak miktar olarak demek ki ihracatta bir artış var. İhracatın ithalatı karşılamama oranı %70’e çıktı. Bunun %80’e çıkarmak lazım. Fakat bazı sektörlerde demir çelik gibi 15 milyon tonluk bir sıvı çelik üretiminde bir düşme oldu. Türkiye'nin, bu üretim kayıplarını 2024 temenni ederim.” dedi.

Parasal daralmayla 1-2 yıl ekonominin belli bir dengeye oturabileceğini ifade eden Çelebi, ancak asıl meselenin, üretimi ve verimliliği artırmak olduğunu belirtti. “Türkiye, teknoloji transferi yapmalı. Çünkü görüyoruz ki Çin, Güney Kore, Hindistan, Japonya, müthiş bir teknoloji üreterek üretim verimini sağladı. ABD ve Avrupa Birliği dışında yeni bir gelişme potansiyeli yarattılar. Türkiye bunun dışında kalmamalı.” diyerek önerilerini dile getirdi.

“2024 yılında sıkı para politikası uygulamasına gireceğiz. Zor bir yıl olacak”

Çelebi, zor bir yıl olacağını belirttiği 2024 yılını ilk 6 ay ve ikinci altı ay olarak farklı değerlendirdi. Daha sıkı para politikası uygulama sürecine girileceğini ileterek, Bakan Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı’na 2-3 yıllık bir süre tanınması gerektiğini hatırlattı. Çelebi, bunun ilk 6 ayının bittiğini, ikinci yıla dönüldüğünü kaydetti; “2024 yılının ilk altı ayı daha genişleyici politikaların uyguladığı bir seçim atmosferinde geçecek. Mayıs, Nisan, Mayıs gibi enflasyonun %70’lere çıkacağı hesap ediliyor. İkinci alt ayında ise daha daraltıcı politikalar söz konusu. Enflasyonun da bu ortalamanın %36 - %40’a kadar ineceği öngörülüyor. Fakat hayat pahalılığı probleminin çözümü henüz gerçekleşmedi. Çünkü 2023’te gördüğüm kadarıyla eğitimde %82, sağlıkta %79.56 ve gıda da % 70’in üzerinde fiyat artışları var. Hayat pahalılığına yol açan bu fiyat artışlarını aşağıya çekecek uygulamaları da devreye alınması gerekiyor.” değerlendirmelerini yaptı.

“Fiyat artışlarını durdurmak için dolaylı vergilerde reform yapılmalı”

Çelebi’nin bunun için önerdiği yöntem, özellikle mazotta ve benzinde vergi oranlarını düşürmek. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içinde oranının %68 olduğuna işaret ederek, son 16 yılın ortalama dolaylı vergi oranının ise %66 olduğunu söyledi. Çelebi sözlerini şöyle sürdürdü. “Bence Türkiye'de enflasyonun temel nedeni devletin açıkları ve bütçe. Vergi tahsilatıyla ve dolaylı vergilerle kapatılacağı varsayılıyor. Bütçe açığı 600 milyar TL civarında sabit tutuluyor. Ama kişisel kanaatim eğer biz hayat pahalılığı düşüreceksek, bu gıda fiyatlarını enflasyon oranının altına indireceksek, mutlaka dolaylı vergilerde bir reform yapılması lazım.”

“Tüm emekli maaşları asgari ücret seviyesine getirilmeli.”

Son olarak asgari ücret ile memur ve emeklilere yapılan zam oranlarındaki eşitsizliğe de değinen Çelebi, “SSK, Bağ Kur ve Emekli Sandığı bir çatı altında toplanmıştık. Bunları da asgari ücret oranına çıkarmak şart. Asgari ücret sonuçta en zor şartlarda yaşama ücretidir. Memur emekleri ve esnaf, sanatkâr emeklerinin ücretlerini de asgari ücret düzeyine getirmek de çok büyük bir fayda olduğunu düşünüyorum. Bunun enflasyonist bir etkisi de yok. Üstelik bu kesim ayın 15 gününü ancak finanse edebiliyor. Bu emekli maaşları ile bir talep yaratılamıyor. İnsanlar, mevcut yaşam standartlarını korumaya çalışıyorlar. Hayat pahalılığı bu emekli kesimin yaşam standardını geriye götürdü.” Diyerek sözlerini tamamladı.