Gökan Zeybek, Cumhur İttifakı'ndan devralınan belediyelerin borçlarını açıkladı: 5,3 milyar dolar borçla devraldık

CHP Yerel Yönetimler ve Dirençli Kentlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, belediyelerin SGK ve vergi borçları ile ilgili parti genel merkezinde basın toplantısı düzenledi.

Zeybek, belediyelerin SGK’ya olan borçlarına ilişkin "İktidar 31 mart 2024 yerel seçimlerine kadar aklına getirmediği SGK’nın belediyelerden olan alacaklarını, en düşük emekli aylığını 12 bin 500 lira gibi komik bir rakamda tutmanın utancını gizlemek için hatırladı. Bu SGK’yı kurtaracak bir rakam mı” dedi. SGK'nın 2024 yılı gelir tahmininin 3,4 trilyon lira, 96 milyar liralık borcun ise bunun sadece yüzde 3’ünü oluşturduğuna dikkat çeken Zeybek, "Aklı sıra emeklilerle CHP’li belediyeleri karşı karşıya getirmeye çalışan iktidarın gerçek amacı, SGK’nın vadesi geçmiş prim alacaklarını tahsil etmek mi? CHP’li belediyelerin vatandaşa hizmet etmesini engellemek mi? Eğer iktidar SGK’nın vadesi geçmiş alacaklarını tahsil etmeye çalışıyor olsaydı 2023 yılı sonunda 540 milyar lirayı bulan, son aylarda da 750 milyar liraya ulaştığı tahmin edilen tüm alacaklarının üzerine giderdi" dedi. Zeybek’in açıklamaları şöyle:

"Eğer iktidar tahsil etmek istiyorsa"

"Sayıştay raporlarında yıllardır SGK’yı alacaklarını tahsil etmek için çalışmamakla suçlarken, SGK’nın Haziran 2024 sonu itibarıyla belediyelerden olan alacağı 96 milyar lira, bu rakam haziran 2024’te 750 - 800 milyar liraya çıktığı tahmin edilen SGK alacaklarının yüzde 12-13’ü kadar bir büyüklük oluşturuyor. Eğer iktidar gerçekten SGK’nın alacaklarını tahsil etmek istiyorsa, belediyelerden önce borcun geri kalan yüzde 87- 88’inin üzerine gitmeliydi.

Şimdi iktidardan SGK’ya belli bir miktarın, örneğin 1 milyon veya 5 milyon liranın üzerinde borcu bulunan bütün borçlularını açıklamasını bekliyoruz. Bu açıklama için SGK’nın yetkisi de bulunuyor. Dört numaralı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin 409’uncu maddesi bu yetkiyi SGK Yönetim Kurulu’na veriyor. Ancak yıllardır açıklama yapılmıyor. Bu liste açıklandığında, hangi kamu kuruluşunun, hangi yandaş şirketin, kimlerin SGK’ya ne kadar borcu olduğunu çok açık bir şekilde göreceğiz.

"5,3 milyar dolar borçla devraldık"

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, vergi teklifi hazırlıklarıyla ilgili bir sunumu kamuoyuna sızdırılmıştı. O sunumdan anlıyoruz ki iktidar, 31 mart 2024 yerel seçimlerini CHP’nin kazanmasının hazımsızlığıyla CHP’nin belediyelerin elini kolunu bağlamak için bir yasal düzenleme hazırlığına girişmiş. Belediyelerin ve bağlı kuruluşların yani sıra belediye şirketlerinin de vergi ve sigorta borçlarını belediyelere ayrılan bütçe paylarından, kaynağında kesmek için bir hazırlık yapmış. Tepkilerden çekindikleri için TBMM'nin tatilinden önce gündeme getiremedikleri bu düzenlemeyi ekim ayında TBMM’ye sunmaya hazırlanıyorlarmış. İktidar, Anayasa’ya açıkça aykırı bu düzenlemeyi TBMM’ye getirmeyi artık aklından bile geçirmesin. Biz hem 2019’da hem de 2024 yılında kazandığımız illerin tamamına yakını AKP ve MHP’den çok büyük borçlarla devraldık. 2019’da devraldığımız büyükşehir belediyelerinin devlete olan vergi ve SGK borçlarının büyük bir kısmını o tarihten bu yana devam ediyor. 2019 yılında kazandığımız 5 büyükşehir belediyesini bağlı idareler ve iştirakleriyle birlikte SGK ve vergi borçları da dahil toplam 5,3 milyar dolar borçla devraldık.

"Ankara Belediyesi'nin borcu 1,1 milyara düştü"

Bugün bu belediyelerin borçlarının toplamı 2,6 milyar dolara kadar düşmüş durumda. örneğin Ankara Büyükşehir Belediyesi’ni 2,6 milyar dolar borçla aldık, haziran 2024 sonu itibarıyla Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin bağlı şirketleri ve iştirakleri de dahil toplam borcu 1,1 milyar dolara kadar düştü. Aynısını Adana da yaptı, Antalya da yaptı, Mersin de yaptı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İSKİ, İETT iştiraklerinin 2019 yılında 535 milyon dolar olan borcu şimdi 547 milyon dolara çıkmış gözüküyor. Onca hizmete karşılık sadece 12 milyon dolarlık bir artış yaşanmış. 2019 yılında kazandığımız 5 büyükşehir belediyesinin vergi ve sigorta borçlarında bir artış yaşandı. Ancak bu artış, bu belediyelerimizin toplam borcunda yaşanan azalışın yanında devede kulak kalır. Türkiye 2019 yılından bu yana kesintisiz olarak ve giderek derinleşen bir şekilde büyük bir ekonomik krizin içerisinden geçmektedir. Bu dönemde, döviz kurları, enflasyon, faiz oranları yükseldi. İktidar 2019 yılında kaybettiği belediyelerin başta kamu bankaları olmak üzere yurt içinden ve yurt dışından borçlanmasını engelledi. 2020 ve 2021 yıllarında yaşanan pandemi döneminde belediyelerimizin gelirleri azaldı, giderleri ise olağanüstü bir şekilde arttı.

"Adeta ekonomik abluka"

Bizim belediyelerin bütçe paylarından giderek daha çok artan oranlarda kaynaktan kesinti yapmaya başladı. İktidar bizim özellikle büyükşehir belediyelerimize adeta bir ekonomik abluka uyguladı. kredi kullanımlarını zorlaştırdı. Kamu bankaları kredilerini kesti. Dolayısıyla belediyelerimizin iştirakleri kamuya olan vergi ve sigorta primi borçlarının tamamını ödeyemediler. AKP ve MHP’den devraldıkları büyük borç yükü de büyükşehir belediyelerimizi finansman açısından zorladı.

Şunu söylemeliyiz ki belediyelerimizin bugünkü borçları CHP’li yöneticiler tarafından alınmış-harcanmış borçlar değildir. Bu borçların tamamı bizden önceki yönetimler tarafından oluşturulmuştur. 31 mart 2024 seçimlerinde 208’i AKP ve MHP’den olmak üzere 223 belediye kazandık. 31 mart 2024’te AKP ve MHP’den kazandığımız nüfusu en fazla 100 belediyeyi, 9,8 milyar liralık vergi ve 20 milyar liralık SGK borcuyla devraldık.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, 96 milyar lira olarak açıkladığı belediyelerin SGK’ya borcunun yüzde 67,7’sinin CHP’li belediyelere ait olduğunu söylüyor. Türkiye nüfusunun yüzde 65’i de CHP’li belediyeler tarafından yönetiliyor. Bakana göre CHP’li belediyelerin 65 milyar liralık SGK borcu bulunuyor demektir. Bu borcun yüzde 30’u bu 100 belediye nedeniyle AKP ve MHP’den devraldığımız borçtur. Kazandığımız tüm belediyeleri dikkate alırsak bu borcun yarısından fazlasının AKP ve MHP’nin eseri olduğunu görürüz. 31 Mart’ta kazandığımız en fazla kamu borcu olan ilk 10 ilçe; Keçiören, Sancaktepe, Alanya, Gaziosmanpaşa, Beykoz, Eyüpsultan, Beyoğlu, Üsküdar, Mamak, Ortahisar.

Biz bu seçimlerde dört yeni büyükşehir belediyesi kazandık. Bu belediyelerin SGK ve vergi ile diğer tüm borçlarının toplamı 57 milyar lira. Bu belediyelerimizden Bursa, Manisa gibi büyükşehir belediyelerimiz borçlarını azaltmaya başladı. Diğerlerinin de borcu bir noktada sabit hale geldi. Cumhuriyet Halk Partisi, işçinin, emeklinin, memurun, esnafın yanında bir partidir. Ezenlerin karşısında ezilenlerin yanındadır. İktidar 12 bin 500 lirayla geçinmeye zorladığı emekliyi, 17 bin lirayla geçinmesini beklediği asgari ücretlileri CHP ile bu yolla karşı karşıya getirmeye çalışıyor. Yaşanan ekonomik sorunları bu tartışmalarla unutturmak istiyor.”