Maliye hedefini tutturamadı: Vergi gelirleri düştü, cezalar tavan yaptı

Ekonomi programında enflasyonla mücadelede ana hedeflerin başında talebin kısılması gelirken, bu durum vergi gelirlerini de olumsuz etkiledi.

HaberTürk’ten Rahim Ak’ın haberinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılı genelinde 8 trilyon 353 milyar lira gelir hedeflenirken, bunun 7 trilyon 407 milyar liralık kısmının vergiden elde edilmesi bekleniyor.

Maliye verilerine göre, ilk 7 ayda 4,3 trilyon lira vergi toplaması bekleniyor. Ancak 3,8 trilyon lira toplandı. Planlanan hedefin yaklaşık 500 milyar lira gerisinde kalınırken, hedefe ulaşmak için izlenecek yollar ise; yılın geri kalanında vergi performansının artması, hedefe ulaşmak için ek vergiler gelmesi, açığın borçlanarak finanse edilmesi oluyor.

Vergide hedefe neden ulaşılamadı?

Bakanlık verilerine göre, gelir vergisinde tahakkuk eden verginin yüzde 80'i toplandığından hedefe yaklaşıldığı kabul ediliyor. “Kira vergisi” gibi beyana dayalı gelir vergisi tahsilatı, tahakkuka göre yüzde 60 ile geride kalırken, 7 ayda hedefin yüzde 78,3'üne ulaşıldı. Bu vergi taksitle ödendiği için yıl sonuna doğru tahsilat oranının artması olasılığı korunuyor.

Taksici ve esnaf vergi ödemiyor

Gelir vergisi özelinde, taksiciler ve küçük esnaf gibi basit usulde gelir vergisi ödeyenlerde tahsilat oranı yüzde 7,7'de kaldı.

Verilerde önemli bir sorun da Kurumlar Vergisi'nde görülüyor. Maliye, yıl genelinde 1,2 trilyon TL kurumlar vergisi hedeflerken, 7 ayda 744 milyar olması gereken tahsilatta 480 milyar lira toplanabildi. Şirketler, ödemeleri gereken yaklaşık 263 milyar lirayı ödemedi ya da ödeyemedi.

Beyana dayalı KDV’nin 3’te biri ödendi

Rakamlar beyana dayalı KDV tahsilatında da soruna işaret ediyor. Kesinti suretiyle alınan KDV'de tahsilat oranı yüzde 84 olurken, beyana dayanan KDV'de hedefin yüzde 28'i tahsil edilebildi. Şirketler, tahakkuk eden 535 milyar liralık KDV'nin yüzde 40'ını öderken, 321 milyar liralık KDV ödenmeyi bekliyor.

Talep kısılınca, ÖTV, ithal KDV, konaklama vergisi geride kaldı

Talebin kısılması nedeniyle düşen vergiler de dikkat çekti. Otomobil fiyatlarının çok yükselmesi ve faizlerde artış ÖTV gelirlerini etkilerden, son dönemde düzenlemelerle gümrük vergisi tarafına yönelince ithalde alınan KDV de geride kaldı. Tatile gitmekte zorlananlar artınca konaklama vergisi de hedefin çok gerisinde kaldı.

ÖTV'den 2024’te 1,4 trilyon lira beklenirken, 7 ayda 818 milyar lira vergi gelirinin 75 milyar lira gerisinde kalındı.

Alkollü içkilerde artan vergi oranları vergi tahsilatını olumsuz etkilerken, satışların azalması bir yana, diğer yandan da tablo kaçak, sahte içki açısından düşündürücü oluyor. Alkollü içkilerde beklenti 107 milyarken, 7 ayda yüzde 49'u toplanabildi.

Ev satışları düştü, cezalar hedefi aştı

Gayrimenkul satışlarının düşmesiyle tapu harçları beklenenden 35 milyar lira düşük geldi. Maliye 7 ayda tapu harcı olarak 44 milyar toplarken, yıllık 136 milyar lira olan beklentinin ancak yüzde 32'si elde edilebildi.

Vergi gelirlerinde bu tablo yaşanırken devletin cezalara yüklediği görüldü. Cezalarda yıllık hedefin yakalanıp aşıldığı anlaşıldı.