Uzaya astronot göndermenin maliyeti 55 milyon dolar

Türkiye'nin ilk astronotu Albay Alper Gezeravcı, hava koşulları izin verirse 17 Ocak'ta uzaya çıkacak. Türkiye, uzay turizmi yapan Amerikalı Axiom Space isimli şirkete bu uzay yolculuğu için 55 milyon dolar ödeyecek.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhuriyet’in 100’üncü yılında, 2023’te Türkiye’nin aya uçuş yapma hedefi gerçekleşmedi. Albay Alper Gezeravcı’nın bir dizi bilimsel deney yapacağı uçuş ise şimdilik Türkiye’nin uzay çalışmalarının sonucu değil, adam başına 55 milyon dolara uzay turizmi başlatan ABD’nin Texas eyaletinin Houston şehrindeki Axiom Space isimli bir şirket. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır, 14 gün sürecek uçuşta biyoloji, tıp, malzeme bilimi ve genetik gibi alanlarda gerçekleşecek 13 deneyden birinin Muş Bilim ve Sanat Merkezindeki öğrenciler tarafından hazırlandığını duyurmuş, daha fazla ayrıntı vermemişti.

Teknoloji yazarı Füsun Sarp Nebil'in araştırıp yazdığı Yetkin Report'ta yer alan habere göre, uçuşun 55 milyon dolarlık bedeli de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından çıkacak. Bakanlık, projeyi yürüten Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) çalışmalarını da koordine ediyor.

55 milyonluk uçuşun ayrıntıları

Uzaya çıkacak ilk Türk vatandaşı olacak Albay Gezeravcı’nın katılacağı uçuş, şirketin bugüne kadarki üçüncü uçuşu olacak; o nedenle Ax-3 adını taşıyor. Şirket uçuşları Elon Musk’a ait SpaceX şirketi imalatı Falcon9 roketiyle yapıp uzay istasyonuyla birleşiyor ama Axiom, Musk’ın şirketi değil. Gezeravcı uçuşu bir İtalyan ve bir İsveçli savaş uçağı pilotuyla paylaşacak; uçuş komutanı ise ilk iki uçuşa da komuta eden Axiom şirketinin kadrolu astronotu olacak.

Ax-2 uçuşuna biri kadın biyolog, diğeri savaş pilotu olmak üzere 2 Suudi Arabistan vatandaşı ve bir ABD’li iş insanı; Ax-1 uçuşuna ise biri ABD’li, biri Kanadalı ve biri İsrailli olmak üzere üç yatırımcı “uzay turisti” katılmıştı.

Axiom Space şirketinin 55 milyon dolar veren herkesi 10 günlük uzay gezisi için sıraya aldığına ilişkin duyuruya bu bağlantıdan ulaşılabiliyor. Uzaya çıkaran Houston (Teksas) merkezli Axiom Space ise adam başına 55 milyon USD alıyor.

Erdoğan ne demişti?

Cumhurbaşkanı Erdoğan 9 Şubat 2021’de Milli Uzay Programının tanıtım toplantısında şunları söylemişti:

• “En önemli hedefimiz 100’üncü yılda Ay’a ilk teması gerçekleştirmek. Gökyüzüne bak, Ay’ı gör. İnşallah Ay’a gidiyoruz. İlk aşamada 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle Ay’a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz. İlk fırlatmayı uluslararası işbirliğiyle gerçekleştireceğiz. Böylece ikinci aşama Ay misyonu için de gerekli bilgileri toplamış olacağız.
• “2028’de gerçekleştirmeyi planladığımız ikinci aşamada ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı bu kez kendi milli roketlerimizle yapmayı ve yumuşak inişi planlıyoruz. Böylece Ay’da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz.”

İlk astronot adayı Gezeravcı

Uzay uçuşuna alınan 55 milyon dolarlık bileti kullanmak üzere hükümetin seçtiği isim 43 yaşındaki Albay Alper Gezeravcı oldu. Türk Hava Kuvvetleri’nde 21 yıl hizmet veren Albay Gezeravcı, F-16 savaş pilotu olarak görev yapıyor ve tüm entelektüel, tıbbi, psikolojik ve motor testlerden başarıyla geçtiği bildiriliyor. Gezeravcı’nın hastalanması ya da başka nedenle gidememesi durumunda yedek astronot olarak, Roketsan’da çalışan 30 yaşındaki havacılık mühendisi Tuva Cihangir Atasever seçildi.

Albay Alper Gezeravcı ya da Yedek Tuva Cihangir Atasever gidecek

Albay Gezeravcı (veya mühendis Atasever’in) çıkacağı uzay yolculuğu Türkiye’nin uzay çalışmaları bakımından bir ilk olacak. Diğer ülkelerdeki uygulamalara bakıldığında uzay çalışmalarının genel olarak -Erdoğan’ın siyaseten çekim değeri yüksek hedefi erken bir tarihte ilan etmesine karşın- bu şekilde adım adım ilerlediği görülüyor. Türkiye’deki uzay çalışmaları halen TÜBİTAK’la işbirliği içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı olarak 2019’da kurulan Türkiye Uzay Ajansı (TUA) bünyesinde devam ediyor.