CHP'li Gürer: Et ve süt kurumu zamları geri almalıdır

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, dar gelirli vatandaşların et alabilmek için sabahın erken saatlerinde sıraya girerek kuyruklar oluşturduğu Et ve Süt Kurumu et ürünlerine yaptığı %25 zam ile dar gelirlinin et alabilmesini de zorlaştırdığını belirtti. Ve kuyrukları ortadan kaldırmak için mi zam yapıyorsunuz” dedi.

Et ve Süt kurumu Genel Müdürünün 2022 yılında, “Kuyrukları kaldırmak için zam yaptık” sözlerini hatırlatan Gürer, “Et ve Süt Kurumu'nun satış fiyatı üzerinden emekli ve dar gelirli insanlar sabah erken saatlerde kurumun önünde kuyruğa giriyorlardı; böylece evlerine yarım veya bir kilo et alabiliyorlardı. Ancak bu et fiyatlarına yüzde 25 zam geldi. 2022 yılında dönemin genel müdürü, kuyrukları kaldırmak için fiyatları artırdıklarını belirtmişti.

Et ve Süt Kurumu, asli görevi piyasayı dengelemek ve sübvansiyon yapmak olan bir kamu kuruluşudur, ancak Sayıştay raporlarına göre, öngörülebilir ve planlı projeleri olmadığı için piyasanın gerisinde ürün satıyor ve talebi karşılayamıyor. Talebin karşılanmaması, sınırlı ürünün piyasaya verilmesi ve daha uygun fiyatlarla sunulması talebi artırıyor. Et fiyatları, yılbaşından bu yana sadece kesimhanelerde dana eti için kilogram başına 101 TL, koyun eti için ise 117 TL'yi aşmış durumda. Bu durumun önüne geçilemiyor.

İthalat da çözüm olmuyor, çünkü piyasa verileri açısından ve kontrol açısından doğru şekilde denetlenemiyor. Bu durum, et fiyatlarının artmasına neden oluyor. Ayrıca, sürekli yem fiyatlarının artması ve ahır giderlerinin yükselmesi, hayvan varlığı üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Erken kesime gönderilen hayvanlarla azalan hayvan varlığı, kesime gidecek hayvan varlığını da sorunlu hale getiriyor. Hayvan varlığının azalması, et ve süt fiyatlarının artmasına da neden oluyor.

Zam geri alınmalıdır

Ulusal Süt Konseyi'nin (ki iktidar kontrolünde) 1 Mayıs'tan itibaren süt fiyatlarına yüzde 8,5 zam yapmasıyla karşılaştırıldığında, Et ve Süt Kurumu'nun yüzde 25 fiyat artışı yapması yanlıştır ve bu zam geri alınmalıdır. Emekli ve dar gelirli insanlar için bu süreç sübvansiyon altına alınmalıdır; böylece emeklilerin ve dar gelirli insanların ete erişimi engellenmemelidir. Süreç doğru yönetilmezse, Et ve Süt Kurumu'nun sorunları artar. Veriler göstermektedir ki Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) süt üretiminde bir azalma olduğu işaret etmektedir.

Süt üretiminin düşmesi, süt ve sütten mamül ürünlerin fiyatlarının artmasına yol açacaktır. Doğru desteklemeler ve planlamalarla, bu sürecin üstesinden gelmek mümkündür. Zamlarla emekli ve dar gelirli insanların et ve süt ürünlerine erişiminin engellenmesinden başka bir şey yapılmamaktadır. Bu durumun bir an önce doğru planlama ile aşılması gerekmektedir; bu da doğru hayvan varlıklarının belirlenmesini ve sürecin doğru yönetilmesini gerektirir, böylece dar gelirli, sabit gelirli ve emekli insanlar et ve süt ürünlerine erişebilir.” dedi.

Süt üreticisine %8,5, et ve süt kurumuna %25

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Ulusal Süt Konseyi 1 Mayıs'tan geçerli olmak üzere çiğ süt tavsiye fiyatına %8,5 zam yaptı. Yem fiyatı ise daha süt zammı uygulanmadan, 50 kiloluk süt yeminde 25 TL artış olarak uygulamaya geçti. Et ve Süt Kurumu ise mağazalarında satılan ve genellikle emekli ve dar gelirli vatandaşların erken saatlerde kuyruğa girerek almak durumunda kaldıkları et ürünlerine %25 zam yaptı. Kurumun görevi piyasaya uymak değil, piyasayı regüle etmek iken, et fiyatındaki artış kurum fiyatlarına da yansıdı” dedi.

Sayıştay belirtmişti

Et ve Süt Kurumu’nun benimsediği kırmızı et piyasa politikalarındaki yanlışın Sayıştay Denetim Raporu'nda da saptandığını belirten Gürer, 2020 yılında 18 milyon adet olan büyükbaş hayvan varlığının, yoğun kesim neticesinde 2022 yılı sonunda 16,8 milyon adete indiğini söyledi. Farklı kaynaklar ise bu rakamların altında hayvan varlığına işaret ediyor. İktidarın yılın ilk iki ayında 89.605 baş hayvan ithalat edip, ithalata hayvan için 129 milyon 567 bin 236 dolar ödemesine rağmen, piyasada dengelerin oturmadığı görülmektedir. Bu arada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, şubat ayında toplanan inek sütü miktarı, bir önceki aya göre yüzde 2 azalarak 897 bin 379 tona düşerken, şubat ayında içme sütü üretimi yüzde 13,2 azalarak 133 bin 505 tona geriledi. Süt ineklerinin kesilmesi ile seyreden iktidar, artan nüfus ve turizm etkisi ile tüketimde gelecek aylarda arz dengesi et ve süt ile et ve sütten mamül ürünlerde sorunların derinleşmesine neden olabileceği görülmektedir” dedi."

Kırmızı ette en yüksek fiyat artışı yüzde 24 ile bifteğe yapıldı

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “2024 yılının ilk dört ayında kesimhanelerde fiyat artışı, danada kilogram başına 101 TL bulurken, kuzuda artış 117 TL olarak gerçekleşti. Kesim ücreti dana için 364 TL, kuzuda ise 415 TL, Borsa’da ise Dana et (but) 395 TL, Süt kuzusu 476 TL olarak belirlendi. Kasaplarda farklı fiyatlar görülüyor. Et fiyatları bazı marketlerde dana kıyma 470 lira, dana pirzola 840 lira, ceza kuzu kol 610 lira, kuzu kuşbaşı 790 lira olarak işlem görüyor. Pirzola yerine göre 900-1200 aralığında satılıyor. Bu bağlamda dar gelirli ve emekliler için et alabilecekleri piyasaya göre daha uygun gördükleri Et ve Süt Kurumu mağazaları oluyor, bu nedenle gün doğarken kurumun kapısında kuyruk oluşuyorlar. Bu bağlamda kurumun fiyat artışı, emekliyi ete erişimden mahrum bırakacak” dedi.

Ömer Fethi Gürer, “Zam öncesi 229 liradan satılan kıyma fiyatına %21 oranında zam yapılarak 279 liraya, 259 liradan satılan kuşbaşı fiyatına da %23 oranında artış yapılarak 319 liraya, sığır bifteğin fiyatı 325 liradan 405 liraya, pirzolanın fiyatı 380 liradan 450 liraya ve bonfilenin fiyatı da 540 liradan 600 liraya, tavuk kanat 110 liradan 138 liraya, tavuk but 67 liradan 74 liraya, tavuk göğüs 68 liradan 85 liraya ve tavuk pirzola 90 liradan 113 liraya çıkarıldı. Bu fiyatlar dar gelirli ve emekliler için bütçelerinde yeni bir gider artışı yaratacak. Piyasaya yaklaşan fiyatlar tüketicileri zor durumda bırakıyor. Bu zamlar durdurulmalıdır.

Et fiyatlarındaki artışlar gibi sütten mamül ürünlerdeki fiyat artışları ve kanatlı hayvanlardaki fiyat artışları yanında, TÜİK verilerine göre bir önceki ay 203 bin 64 ton olan tavuk eti üretimi şubat ayında %0,7 oranında azalarak 201 bin 680 tona gerilerken, bir önceki ay 1 milyar 838 milyon 422 bin adet olan tavuk yumurtası üretimi şubat ayında %5,7 oranında azalarak 1 milyar 733 milyon 464 bin adet olduğu açıklanması da dikkat çekicidir” diye konuştu.