Geçen çarşamba fiyat artışları açısından inanılmaz bir olay yaşandı. Avrupa'da doğalgaz fiyatları % 40 civarında yükselişle megavatsaat başına 160 euronun üzerine çıktı. Bu da bin metreküp doğalgaz başına 1.700 euro civarında bir fiyat anlamına geliyor.
Belki tam olarak fiyat artışının şiddeti anlaşılamamıştır diye bir başka detay vereyim: 2021’in başında Avrupa'da doğalgaz fiyatları megavatsaat başına 20 euro civarındaydı. Yani 20 eurodan 162 euroya bir yükselişten bahsediyorum. Hem de sadece ocak-ekim döneminde.
Türkiye'de eylül ayı başında fiyatlar 2.100 TL civarında seyrederken 5 Ekim itibariyle spot doğalgaz referans fiyatı 2.517 TL'ye çıktı. Bizdeki artış da Avrupa'da olduğu gibi yüksek. Yılbaşından bakarsak eğer 1.300 TL'den 2.517 TL'ye yükseliş az buz değil.
Tekrar Avrupa'ya dönersek: Avrupa Komisyonu yaptığı açıklamada, birliğin doğalgaz piyasa kurallarını yıl sonuna kadar revize ederek rekabetçiliği azaltan ve ekonomik toparlanmayı törpüleyen yükselen maliyetleri azaltmayı hedeflediklerini söylerken, sürekli yükselen fiyatların panikten kaynaklandığının altını çizdi. Hatta Putin "Kabahat bizde değil, siz fazla panik yaptınız" diye bir açıklama bile yaptı. Ardından da "Sizi yalnız bırakmayız bu meselede" dedi ve fiyatları % 30'dan fazla düşürdü. Ancak bunlar spekülatif hareketler elbette.
KÖMÜRDE DE SERT YÜKSELİŞLER VAR…
Açıkçası Avrupa enerji rallisi bitecek gibi gözükmüyor. Doğalgazdan sonra kömür fiyatlarında yüksek fiyat seviyelerini gelecek yılda da göreceğiz desek yanlış olmaz.
Gerçekten kömürde bile fiyat yükselişleri dikkat çekiyor. Avrupa'da kasım vadeli kontratlarda kömürün ton fiyatı 275 dolara yükselerek tüm zamanların en yüksek seviyesini görmüş durumda. Kömürden elektrik üretimine artan taleple beraber kömür fiyatları da eylül ayından beri sert bir yükseliş kaydederken, yan etkisi ilginç oldu diyebilirim: Avrupa’da karbon izin kontratlarının fiyatı da kömürden elektrik üretiminin artmasıyla 65 euronun üzerini görerek başka bir rekor kırdı.
Hatırlatalım: Kömürden elektrik üretmek isteyen üreticiler, fazladan neden oldukları her bir ton karbon için emisyon izni satın almak zorundalar. Kömürden üretimin artması da karbon salınımını artırarak karbon izinlerine olan talebi körüklüyor. Bu da karbon izin kontratlarının fiyatını yükseltiyor.
Anlaşılan üretici fiyatlarındaki artışlar, sadece Türkiye'nin değil her yerin kâbusu haline geldi.
