Et ve Süt Kurumu skandalından sonra: Et ithalatında tekel ortaya çıktı!

Türkiye’de et fiyatlarındaki rekor artışın ardından Et ve Süt Kurumu (ESK) üzerinden yürütülen ve kamuoyuna kapalı tutulan et ithalatı ticareti mercek altına alındı. Halktv.com.tr'den Bahadır Özgür'ün aktardıklarına göre; 2023’ten bu yana yapılan büyük ithalat sözleşmelerini ve iç piyasa dağıtımını incelemesi, şaşırtıcı bir tekel tablosunu gözler önüne serdi.

Son üç yılda ithal edilen yaklaşık 93 bin ton etin yarısından fazlası (%51), tek bir yabancı şirketten alındı ve bu etlerin yarısından fazlası da iç piyasada sadece 5-6 büyük market zinciri üzerinden piyasaya sürüldü.

ESK’nın Avrupa’dan karkas et ithalatı yaptığı başlıca ülkeler Polonya, Macaristan, Romanya, İtalya, Fransa, Belçika ve Ukrayna olarak belirlendi. 2023-2025 yılları arasında bu şirketlerden toplam 92 bin 700 ton et ithal edilirken, karşılığında 20.8 milyar lira ödendi.

İthalatta en büyük payı alan şirket ise Polonya merkezli Polonia Beef oldu.

Polonia Beef, tek başına 47 bin 900 ton et ithal ederek toplam ithalatın yüzde 51’ini gerçekleştirdi ve karşılığında 10.4 milyar lira ödeme aldı. Şirketin ikinci büyük ortağının ise bir Türk yatırımcı olduğu belirtildi.

Polonia Beef'i, 23 bin ton ithalatla Fransız şirketi Groupe Bigard takip etti.

ESK, ithal etleri, fiyatları dengelemek amacıyla maliyetine yakın bir fiyattan iç piyasaya sürüyor. Ancak denetimi tartışma konusu olan bu satışlarda da benzer bir tekel manzarası ortaya çıktı.

İstanbul’daki kombinadan ithal karkas et verilen 431 şirket incelendiğinde, ithal edilen 93 bin ton etin yarısından fazlasının (%54) sadece birkaç şirket üzerinden dağıtıldığı görüldü:

Happy Center markasının sahibi Altun Gıda, 14.1 bin ton ile en büyük alıcı oldu.

Onu, 11.6 bin tonla Tarım Kredi Et Ürünleri AŞ. izledi.

Üçüncü büyük alıcı 6.8 bin tonla Kim Marketler Zinciri (Ersan Alışveriş), dördüncü ise 6.7 bin tonla Onur Marketler Zinciri (Özcan Alışveriş) oldu.

Bu ilk 5-6 şirket, ithal etin yüzde 54’ünü piyasaya sürerken, kalan 427 şirketin payı ise yüzde 46’da kaldı.

Yerli kırmızı et üretiminin 2024 yılında yüzde 11,7 düşmesi ve 2025’te daha fazla düşüş beklentisi, ithalatın artarak devam edeceği anlamına geliyor. Bu durum, ithalat ticaretini yapan şirketler için ciddi bir kâr kapısı haline geliyor ve Türkiye’deki et fiyatları krizini derinleştiriyor.