Karadeniz Ereğli'de cüruf tesisine karşı kazanılan hukuki zafer: Mahkeme ÇED kararını iptal etti

(ZONGULDAK)– Zonguldak'ın Karadeniz Ereğli ilçesinde, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları'ndan (ERDEMİR) elde edilen "cüruf" atıklarının işlenmesi amacıyla Kılıçlar Madencilik tarafından kurulması planlanan tesisler ile ilgili "ÇED gerekli değildir" kararı, Zonguldak İdare Mahkemesi tarafından bir kez daha iptal edildi.

Karadeniz Ereğli'de çevrecilerin son 7 yıldır sürdürdüğü hukuk mücadelesinde, mahkeme Kılıçlar Madencilik'in cüruf işleme tesisine ilişkin verilen "ÇED gerekli değildir" kararını yeniden iptal etti. Mahkeme, gerçekleştirilen keşif ve bilirkişi incelemeleri sonucunda cüruf atıklarının çevreye yönelik potansiyel zararları olabileceğine kanaat getirerek, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ÇED muafiyet kararının hukuka aykırı olduğuna hükmetti.

7 yıllık hukuk mücadelesi

Zonguldak'ın Karadeniz Ereğli, Alaplı ve Akçakoca ilçelerinde ERDEMİR'in üretim faaliyetlerinden kaynaklanan cüruf atıklarının özel şirketler tarafından ayrıştırılarak işlenmesine yönelik kurulan tesislere karşı, bölge sakinleri ve çevre gönüllüleri bir dizi protesto düzenleyip davalar açtı. Avukatlar Pembe Mine Yılmaz ve Yakup Okumuşoğlu, köylüler adına sürecin takibini üstlendi. Şu ana kadar 7 tehlikeli atık tesisi kapatılırken, bazı dava dosyaları Danıştay aşamasında bulunuyor.

Bölge halkı, sadece dava ve keşif masrafları için yaklaşık olarak 1 milyon liraya yakın bir katkı sağladıklarını ifade ediyor.

TÜBİTAK raporu: "Cüruf tehlikeli atıktır"

Alaplı Organize Sanayi Bölgesi'nde faaliyet gösteren Kılıçlar Madencilik, cüruf ayırma ve işleme işlemleri için Çevre Bakanlığı'ndan "ÇED gerekli değildir" kararı almıştı. Çevre gönüllüleri ve bölge halkı bu karara itiraz ederek iptal davası açtı. Bilirkişiler, ERDEMİR cüruflarından örnekler alarak TÜBİTAK'a gönderdi.

TÜBİTAK raporunda, cürufun "tehlikeli atık" sınıfında değerlendirilmesi gerektiği ve Çevre Bakanlığı'na uyarıda bulunulduğu belirtildi. Bu gelişmenin ardından mahkeme, söz konusu ÇED muafiyet kararını iptal etti.

Zonguldak Valiliği tarafından alınan kararı Danıştay'a taşındı. Danıştay, dosyayı yeniden incelenmek üzere Zonguldak İdare Mahkemesi'ne yönlendirdi. Mahkeme, yeni yapılan keşifler sonrası 120 bin liralık keşif masraflarını bölge halkının imece usulüyle üstlenmesini sağladı. Yeni bilirkişi raporlarının dava dilekçesini desteklemesi üzerine mahkeme, ÇED kararını ikinci kez iptal etti.

Mahkeme kararında, cüruf atıklarının çevreye verebileceği zararlar detaylı bir şekilde yer aldı. Ancak TÜBİTAK analizine rağmen, "cürufun tehlikeli atık olarak tanımlanması" yönünde kesin bir hüküm bulunmadı. Yine de çevre gönüllüleri, verilen kararın bölge açısından önemli bir kazanım olduğunu ifade ederek, "Şimdilik bölgede cüruf işleyen herhangi bir tesis bulunmuyor. ERDEMİR de artık fabrika dışına cüruf çıkarmıyor" açıklamasında bulundu.

"Bölgemizi tehlikeli atıklara karşı savunduk"

Alaplı'da tehlikeli atık depolama alanı olarak kullanılmak istenen gölle ilgili açılan davada, çevrecilerin lehine bir karar alındı. Mahkeme, 15 yıl önce yeraltı sularının taş ocağı sahasında oluşturduğu 8,5 hektarlık gölün, flora ve faunasını tamamlayarak doğal göl niteliği kazandığını tespit etti.

Bölge halkı ve çevre gönüllüleri, bu kararın yalnızca bir dava sonucunda elde edilen bir netice değil, aynı zamanda çevresel farkındalık açısından da önemli bir kazanç olduğunu vurguladı. Yapılan ortak açıklamada, "Bölgemizi tehlikeli atıklara karşı savunduk. Yaşamı ve yaşadığımız çevreyi korumaya devam edeceğiz" ifadelerine yer verildi.