Teknoloji devleri Basın Özgürlüğü Düşmanları listesinde

(ANKARA)-Haber almak isteyen toplumların yaygın olarak kullandığı platformlar arasında yer alan ABD merkezli Alphabet (Google, YouTube) ve Meta (Facebook, Instagram, Threads), medyayı ekonomik olarak zayıflattıkları gerekçesiyle Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü'nün (RSF) hazırladığı Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları listesine dâhil edildi. Örgüt, ayrıca İsrail ordusunu da 220'den fazla gazetecinin katili olarak listeye ekledi.

RSF, 2025 yılı için Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları listesini yayımladı. Listede, ABD merkezli Alphabet ve Meta şirketleri ile beraber Fransız medya patronu Vincent Bollore ve İsrail ordusu da dikkat çekiyor. Liste, RSF'nin sosyal medya hesapları üzerinden ilan edildi.

"Medyayı ekonomik olarak çökertiyorlar"

"Ekonomi" alanında Google, YouTube, Facebook, Instagram ve Threads "medyayı ekonomik olarak zayıflatan yapılar" adı altında yer aldı. Açıklamaya göre bu platformlar, Amazon ile birlikte dünya reklam pazarının %56'sını, Çin hariç, yönetiyor. Aynı kategoride, Fransa'da son on yılda medyada hâkimiyetini artıran Canal+, CNews, Europe1 ve Le Journal du Dimanche gibi kuruluşların sahibi olan milyarder sanayici Vincent Bolloré de listede yer buldu.

İsrail ordusu: 220 gazeteci katili

RSF'nin duyurusunda, İsrail ordusunun Başbakan Benjamin Netanyahu yönetiminde, "Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de en az 220 gazeteciyi öldürdüğü, bunlardan en az 62'sinin görev başından canından olduğu" unuttulmadı. 2025 için yapılan açıklamada, "uluslararası basının girişine izin verilmeyen bu bölgede medyaya yönelik ihlaller cezasız bırakıldı" ifadesiyle İsrail ordusunun listeye alındığı belirtildi.

2025 Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları listesinde, İsrail ordusunun yanı sıra Çin Komünist Partisi, Myanmar'da Devletin Güvenlik ve Barış Komisyonu, Burkina Faso Cuntası, Meksika'nın Jalisco Nueva Generacion karteli, Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Salman ve Sırbistan'ın Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic de yer aldı.

ABD, Rusya, Azerbaycan ve Macaristan isimleri listede

Dünya Basın Özgürlüğü Düşmanları listesinin "Siyasi" kategorisinde, Rusya'dan Vladimir Putin, Azerbaycan'dan İlham Aliyev, Belarus'tan Alexander Lukaşenko, Afganistan'dan Hibetullah Ahundzade, İran'dan Ali Hamaney, Venezuela'dan Nicolas Maduro ve Macaristan'dan Viktor Orban'ın isimleri de geçmektedir.

ABD'den ise Federal İletişim Komisyonu'nu yöneten Brendan Carr listede bulunuyor.

Türkiye de listeye girdi

RSF, Türkiye'nin "Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke içerisinde 159'uncu olarak gösterildiğini" durumunu hatırlatarak, bu yılın başından beri 20 gazetecinin tutuklandığını, bu kişilerin üçünün hâlâ cezaevinde olduğunu duyurdu. RSF bildirisine göre, "Yasal" bağlamında Türkiye ile ilgili olarak "2023 seçimlerinden bu yana, toplumsal eylemler sırasında görev yapan gazetecilere yönelik şiddet ve gözaltılar sıklaşıyor. Recep Tayyip Erdoğan hükümeti, "yanıltıcı bilgiyi alenen yayma', "terör örgütü üyeliği', "terör örgütü propagandası" ve "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlamalarına sistemli şekilde başvuruyor" ifadeleri kullanıldı.

RSF, açıklamasında "11 yıl içinde 250'den fazla gazeteci "Cumhurbaşkanına hakaret" suçlamasıyla yargılandı; bunların 19'u sadece 2025 yılında yargılandı. 2025'te 14 gazeteci mesleki faaliyetleriyle bağlantılı olarak hapis veya para cezalarına mahkûm edildi" ifadesine yer verdi.

Bruttin: "Kimi öldürüyor, Kimi medya finansmanını araçsallaştırıyor"

RSF Genel Direktörü Thibaut Bruttin, açıklaması sırasında "Gazetecilik haklarını hedef alan baskının da dönüşüm geçirdiğini" belirterek, "2 Kasım Gazetecilere yönelik Suçlarla Mücadele Günü öncesi, haber verme özgürlüğü hakkını çiğneyenlerin yargılanması gerektiği" görüşünü paylaştı. Bruttin, şu noktayı vurguladı:

"Basın düşmanlarının gazeteciliğe yönelik saldırılarının niteliğini sürekli yenileme becerisini takdir edelim. Basın özgürlüğü düşmanlarına ilişkin bu yeni yayın, tehditlerin çeşitliliğine vurgu yapıyor: Kimi siyasi liderler güvenilir bilgiyi bastırırken, kimileri gazeteci öldürüyor veya hapse atıyor, kimileri de medya finansmanını araçsallaştırıyor veya gazetecileri susturmak için kamuoyu önünde hedef yapıyor veya yasal yollara başvuruyor. RSF, cezasızlıkla mücadeleye yönelik sembolik günde bu kişilerin portrelerini açıklayarak, cezasızlığın kaçınılmaz bir kader olmadığını, haber verme özgürlüğü hakkını çiğneyenlerin isimlerinin açıklanması ve hesap vermeleri gerektiğini hatırlatıyor."