Türkiye yeni kanser ilaçlarına erişemiyor: 56 ilaçtan sadece 2'sine ulaşmak mümkün

Patients W.A.I.T. (Hastalar Yenilikçi Tedavilere Erişim Beklerken) Göstergesi'nin verilerine göre, Türkiye'deki hastalar yenilikçi kanser tedavilerine erişimde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin oldukça gerisinde kaldı. 2020-2023 yılları arasında Avrupa İlaç Ajansı'ndan (EMA) onay alan toplam 56 kanser ilacından Türkiye'deki hastalar sadece ikisine ulaşabildi. Oysa AB ülkeleri bu dönemde ortalama 28 yenilikçi kanser ilacına erişim sağladı.

Tüm yenilikçi ilaçlara bakıldığında ise tablo daha da kritikleşiyor: Aynı dönemde AB'de onaylanan 173 yenilikçi ilacın yalnızca altısına (%3) Türkiye'deki hastalar erişebildi. Erişilen bu az sayıdaki ilacın tamamı SGK'nın geri ödeme listesine eklendi.

Diken'den Mesude Demir'in haberine göre; Türk Hematoloji Derneği’nin 51’inci Ulusal Hematoloji Kongresi'nde gündeme gelen ilaç erişim sorunlarına ilişkin uzmanlar, temel engelleri sıraladı. Hematolojik (kan) kanserlerde yeni tedaviler sayesinde ölüm oranları azalırken, Türkiye'deki hekimler ve hastalar yeni nesil tedavilere erişimde büyük sıkıntı çekiyor.

Türk Hematoloji Derneği Araştırma Sekreteri Prof. Dr. Selami Koçak Toprak, Türkiye'deki hematolojik kanser hastalarının ilaçlara erişimindeki en önemli engellerin geri ödeme süreçleri ve tedarik zinciri aksaklıkları olduğunu belirtti:

???? "Yüksek etkili, yeni nesil akıllı ilaçların ve immünoterapilerin bazıları, geri ödeme sisteminin listesine ya hiç dahil olmuyor ya da çok kısıtlı endikasyonlarla alınıyor."

Dernek Başkanı Prof. Dr. Muhlis Cem Ar ise, Türkiye'deki tüm imkanlar kullanıldıktan sonra dünyada ruhsatlı bir ilaca erişmek isteyenlerin Sağlık Bakanlığı'na yazarak endikasyon dışı kullanım talep edebildiğini hatırlattı. Ancak bu sürecin zaman aldığını ve hızlı hareket edilmesi gereken durumlarda aksaklıklar yaşandığını ifade etti.

Bütçe eleştirisi

Raporda ve uzman görüşlerinde, kamu otoritesinin yenilikçi ilaçları ruhsatlandırma ve geri ödeme kapsamına almada yavaş davrandığı eleştirisi yapıldı. Ayrıca, son yıllardaki ekonomik krizin ve "Savunma ve güvenlik için büyük bütçeler ayıran ülkelerin yaşatmak için yeterince cömert davranmaması" durumunun bu sorunları tetiklediği yorumu yapıldı. Amerikan Hematoloji Derneği'nin verileri de, özellikle hematolojik hastalık ilaçlarındaki kıtlığın tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını gösteriyor.