Türkiye'nin internet özgürlük karnesi: Sınıfta kaldı

Washington merkezli insan hakları kuruluşu Freedom House, 2025 yılı "İnternette Özgürlük Raporu"nu yayımladı. Raporda Türkiye, 2024 yılındaki puanını koruyarak 31 puanla ("0" en az özgür, "100" en özgür) "internetin özgür olmadığı ülkeler" kategorisinde yer aldı.

Türkiye, bu kategoride Mısır, Pakistan, Rusya ve Venezuela gibi internet özgürlüğünde küresel gerilemeden en ağır biçimde etkilenen ülkelerle aynı sınıfta gösterildi.

Raporda, Türkiye'nin 2013'teki Gezi Parkı protestolarının ardından kapsamlı bir sansür sistemini pekiştirdiği belirtilirken, raporlama dönemindeki temel tespitler şunlar oldu:

Türkiye'de çevrimiçi içeriklere yönelik kısıtlamaların genişlediği, gözetimin arttığı ve özellikle protesto/seçim dönemlerinde eleştiri yapanlara daha ağır cezalar uygulandığı kaydedildi

Temmuz 2024'te Kayseri'deki Suriyeli mültecilere yönelik gösteriler sırasında bir hafta boyunca internet erişimi kısıtlandı. Mart 2025'te, Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasına yönelik protestolar esnasında 42 saat boyunca sosyal medyaya erişim kısıtlandı.

Engellemeler ve Sansür:

Yetkililerin internet sitelerini engellemek ve içerikleri kaldırmak için çok sayıda emir yayımladığı belirtildi. Ağustos 2024'te, BTK'nın Hamas liderinin ölümü sonrası yas tutan Türk kullanıcıların gönderilerini kaldırması üzerine Instagram'ı dokuz gün boyunca engellediği kaydedildi. Sosyal medya platformu X'in, Bianet'in İmamoğlu protestolarını haber yaptığı gerekçesiyle ve İmamoğlu'nun Cumhurbaşkanlığı Aday Ofisi hesabını da engellediği belirtildi.

Çevrimiçi trol ağlarının hükümet yanlısı dezenformasyonu yaymaya devam ettiği, gazetecilerin, aktivistlerin ve sosyal medya kullanıcılarının paylaştıkları içerikler nedeniyle soruşturmalarla karşı karşıya kaldığı ifade edildi.

Yeni yasa vurgusu

Raporda, çevrimiçi ifade özgürlüğünü ve gizliliği kısıtlayabilecek yeni bir yasa olan Siber Güvenlik Yasası (7545 sayılı yasa) da kritik bir gelişme olarak yer aldı:

Yasa, yetkililere mahkeme kararı almaları koşuluyla Türkiye'deki tüm verilere geniş erişim hakkı tanıyor.

Yetkililerin talebi üzerine kişisel bilgilerini vermeyi reddeden kişilere cezai yaptırımlar öngörülüyor.

Çevrimiçi veri sızıntıları hakkında yanlış bilgi yaymayı suç sayarak beş yıla kadar hapis cezası öngörüyor.