Savorona'ya ait eşya satışa çıkartıldı: Suç sayılabilir!

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Savarona yatından çıktığı iddia edilen ve üzerinde "GKM" (Gazi Mustafa Kemal) inisiyali bulunan gümüş kaplama bir şekerlik, çevrim içi müzayede ile satışa çıkarıldı. 20 bin TL'den açılan açık artırma fiyatı şimdiden 30 bin TL'ye ulaşırken, Atatürk'e ait bir eşyanın "tüm belgeleriyle" satışa sunulması tartışma konusu oldu.

Milliyet'ten Çiğdem Yılmaz'ın haberine göre, eseri satışa sunan Levant Antika Müzayede yetkilisi Kemal Can Süleymaniye, eserin satışının yasal olduğunu ve gerekli prosedürlerin tamamlandığını savundu. Süleymaniye şu açıklamaları yaptı:

Eserin satışa çıkmadan önce İl Kültür Müdürlüğü ve Askerî Müze’ye dilekçe verildiğini, yetkililerin gelip inceleme yaptığını ve gerekli onayı verdiğini belirtti. Bu tür eşyaların genellikle müzede korunması gereken eser statüsünde değil, etnografik parçalar olarak değerlendirildiğini ifade etti.

Şekerliğin bir koleksiyoner-armatöre ait olduğunu, amacının ise tepkileri görmek ve bu eserlerin hangi fiyatlara ulaşacağını test etmek olduğunu söyledi. Koleksiyonerin elinde bu eserin farklı parçalarının da bulunduğu belirtildi.

Suç sayılabilir

Sanat Galerici Yöneticisi Yahşi Baraz ise satışın hukuki çerçevesine dikkat çekerek önemli uyarılarda bulundu:

Eğer obje, Savarona'nın resmi envanterinde kayıtlı bir demirbaş ise, satılması mümkün değildir ve bu durum çalıntı mal niteliği taşıyacağından suç sayılır.

Baraz, bazı objelerin Atatürk’e ait olmayabileceğini hatırlatarak, satışta mutlaka provenans (köken belgesi) gösterilmesi gerektiğini, satıcının eseri hangi aileden veya yolla edindiğini açıkça kanıtlaması gerektiğini vurguladı.

Objenin özel mülkiyete geçmiş olması durumunda dahi, antika niteliği taşıyan eserler için Devletin öncelikli satın alma hakkı bulunduğunu ve satışın Devletin bilgisi ve kontrolü dışında yapılmasının hukuken sakıncalı olduğunu kaydetti.

Tartışmanın hukuki dayanağı, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 23. maddesi. Bu madde, korunması gerekli taşınır varlıkları tanımlarken şu hükmü içeriyor:

"Millî tarihimizdeki önemleri sebebiyle, Millî Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belge ve eşyalar, Mustafa Kemal Atatürk’e ait zati eşya, evrak, kitap, yazı ve benzeri taşınırlar" korunması gerekli varlıklardır.