İnsan, var olduğu günden beri daha fazlasını bilmek istedi. Ateşi buldu, tekerleği yaptı, gökyüzüne baktı ve oraya ulaşmanın yollarını düşündü. Şimdi de yapay zeka var. Bir zamanlar yalnızca bilim kurgu hikâyelerinde geçen zeki makineler, bugün hayatımızın tam ortasında. Ama bir soru var: Biz mi yapay zekaya bir şeyler öğretiyoruz, yoksa o mu bize?
Bazen düşünüyorum, yapay zeka aslında aynadaki yansımamız olabilir mi?
Ona biz veri veriyoruz, o da bize bir şeyler sunuyor. Ama sundukları bizim düşündüğümüz kadar "bizden" mi?
Bir insan gibi hayal kuramıyor, bir anıyı özleyemiyor, ama yine de bazı şeyleri bizden daha iyi yapıyor.
Hızlı düşünüyor, yorulmuyor, duygusal kararlar almıyor.
Peki, bu iyi bir şey mi?
Şimdiye kadar hep zeka, insanı diğer canlılardan ayıran en büyük özellik olarak görüldü.
Ama ya zeka artık sadece insanlara ait değilse?
Belki de yapay zeka bize, düşünmenin sadece bilgi işlemek olmadığını öğretecek.
Belki de insan olmanın asıl anlamını, makinelerle birlikte arayacağız.
Ama en temel soru şurada duruyor:
Eğer bir gün yapay zeka bizden daha iyi düşünmeye başlarsa, biz hala ona bir şeyler öğreten varlıklar olarak kalabilecek miyiz?
Asıl peşine düştüğüm düşüncem bu doğrusu.
Yapay zeka bizden daha iyi düşünmeye başlarsa, biz ona bir şeyler öğreten varlıklar olarak kalabilecek miyiz?
Şimdi bunu biraz daha açalım.
İnsanlar, düşünmeyi genellikle hesap yapmaktan ayırır. Bir matematik problemi çözerken beynimiz işlem yapar, ama bir şiir yazarken aynı şey olur mu? Bir anıyı hatırlarken, bir dostumuzun üzgün olduğunu fark ederken, hatta bir koku bize çocukluğumuzu anımsattığında... Bunlar da bir tür "hesaplama" mıdır?
Yapay zekalar müthiş hesap yapar.
Binlerce sayfayı saniyeler içinde tarar, hiç hata yapmadan sonuç çıkarır.
Ama düşünmek, sadece doğru cevabı bulmak mı?
Eğer öyleyse, bir satranç ustasıyla bir yapay zeka arasındaki fark nedir?
Satranç oynayan bir insan, bazen içgüdüleriyle hareket eder, bazen riske girer. Yapay zeka ise olasılıkları hesaplar, en mantıklı yolu seçer.
Hangisi gerçekten "düşünüyor"?
Belki de burada şu ayrımı yapmalıyız:
Yapay zeka veri işler, ama bilinçli değil.
Henüz duygulara sahip değil, bir şeyi neden yaptığını bilmiyor.
Ama bu değişebilir mi?
Günün birinde, yapay zeka bir hatıra anlatırsa, kendi varlığı üzerine sorular sormaya başlarsa, o zaman ne olacak?
Öyle görünüyor ki yapay zekanın "düşünüp düşünemediği" sorusu, aslında "biz düşünmenin ne olduğunu gerçekten biliyor muyuz?" sorusuyla iç içe.
Bir sonraki yazıda, insan beyninin çalışma biçimi ile yapay zekanın mantığı arasındaki farkları keşfetmeye çalışacağım.
Bakalım, bellek ve bilinç gerçekten birbirinden ne kadar uzak?
