
Cengiz Erdil
İspanya zeytinine nasıl sahip çıktı?
Anadolu’da zeytinliklerin korunması bir Cumhuriyet başarısıdır. 1939 yılında çıkarılan Zeytin Kanunu sayesinde bu stratejik üründe dünya ikincisiyiz. Ancak ölmez ağacının bu kara elmasında pek de ileri seviyede olduğumuz söylenemez. Zaten yıllardır kıyılardaki zeytinliklere çökmenin hesapları yapılıyor.
Uğraştılar, didindiler 15 yılın sonunda Zeytin Yasası denilen yağma belgesini Meclis komisyonundan geçirdiler.
Yasanın özü şu; bir yerde maden ve zeytinlikler alt alta üst üste ise zeytinden vazgeçilecek, maden çıkarılacak. İlk aşamada çoğunluğu Ege Bölgesi’nde olan 82 bin zeytin ağacı sökülecek ve başka bir alana nakledilecek.
Bazıları yüzlerce yılda tutundukları dağ yamaçlarından, ovalardan kepçelerle sökülecek ölmez ağaçlarına güya ikinci bir hayat hakkı tanınıyor!
“Ölmez ağacı da bizim elimizde ölür…” sözünün yazılı olduğu utanç belgesinden bahsediyoruz, dünyada böyle bir yasayı çıkarmak sadece bize nasip oldu!
Bu taşıma ve yeni zeytinlik kurma işini maden sahibine havale eden yasa yapıcılar, madencileri de zeytinciye dönüştürmeye masa başında karar veriyor.
Zeytin alanları oluşturma boş bir hayal, maden sahalarının zeytin belasından kurtarıldığı ise bir gerçek!
DÜNYA İKİNCİSİYİZ AMA NASIL?
Dünyada tarım ürünleri arasında stratejik ürün sınıflandırmasına giren zeytin üretiminde İspanya birinci, Türkiye ikinci. İki ülkenin bu kadim ağaca bakışı ise çok farklı çok…
Bir kere şu gerçeği kabul etmek lazım...
İspanya’da ‘Binlerce zeytin ağacı madenler için kesilecek’ deseler; yer yerinden oynar.
Zeytinliklerle tarihinden gelen güçlü kültür bağları var, ayrıca bu ülkenin arkasında Avrupa Birliği fonları bulunuyor.
İspanya, dünyanın en büyük zeytin ve zeytinyağı üreticisi olarak Avrupa Birliği'nin ‘Ortak Tarım Politikası’ndan yoğun destek alıyor.
Modern sulama sistemleri, organik tarıma geçiş, genç çiftçi teşvikleri gibi projeler bu fonlarla finanse ediliyor.
Mekanizasyon çok gelişmiş durumda, işçilik maliyetleri düşürülüyor.
Kamu ve özel sektör araştırma enstitüleri güçlü. Yeni çeşitler, hastalık direnci, verim artışı ve iklim değişikliğine uyum üzerine yoğun çalışmalar yürütülüyor.
Coğrafi işaretleme İspanya’da çok yaygın, şişelenmiş zeytinyağları Avrupa’daki binlerce marketin vitrininde.
Biz ise hala tankerlerle dökme yağı ihraç etmeyi başarı olarak görüyoruz.
İspanya organik zeytincilikte dünya lideri ve ölmez ağacının ürünleriyle büyük gelir elde ediyor.
Biz ise özellikle Ege bölgesinden çıkarılacak kalitesiz kömüre ekonomik değer biçmeye çalışıyoruz.
Konunun uzmanları 82 bin zeytin ağacının ekonomik değerini 10 yıl için hesaplasalar ne sonuç çıkar acaba?
Elbette zeytin, kömüre fark atar ama burası körler ülkesi!